en
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, φωτογραφία: Α. Σακούλης
Αρτέμης Calonectris diomedea

Αρτέμης φωτ: Γ. Χανδρινός Mήκος: 50 εκ.
Ανοιγμα φτερών: 1,2 μέτρα
Κατανομή: φωλιάζει σε νησιά της Μεσογείου, στα Κανάρια και τις Αζόρες
Αλλα ονόματα: Αρτίνα (Ιόνιο) ή Αρτένα. Συνήθως οι νησιώτες δεν τον διαχωρίζουν από το Μύχο και καλούν και τα δύο είδη Μύχους, Κέπφους ή Κέφους (αρχαιοελληνικό όνομα) ενώ υπάρχουν αρκετά ακόμη τοπικά ονόματα όπως Καλικανάς (Κάσος)
Ελληνικός πληθυσμός: άγνωστος, εκτιμάται περίπου στα 5.000 ζευγάρια

Ο Αρτέμης έχει πολύ αεροδυναμικό σχήμα με μακριές στενές φτερούγες. Έχει καφέ χρωματισμό στο πάνω μέρος και λευκό από κάτω. Το ράμφος του είναι ισχυρό και κιτρινωπό. Μπορεί να τον μπερδέψουμε με νεαρό γλάρο αλλά ξεχωρίζει στην πτήση καθώς ο μεν γλάρος χτυπά συχνά τα φτερά ενώ ο Αρτέμης ελίσσεται άνετα ανάμεσα στα κύματα με άκαμπτες φτερούγες.

Για να πετάξει άνετα ο Αρτέμης πρέπει ο άνεμος να είναι τουλάχιστον τέσσερα μποφόρ. Τότε θα τον δούμε να παίρνει ύψος και κατόπιν να βουτά προς τα μπρος. Όταν κοντεύει να σταματήσει, γυρίζει κόντρα στον άνεμο, παίρνει ύψος και ξαναρχίζει. Στην άπνοια έχει σοβαρό πρόβλημα κι αγκομαχά χτυπώντας τις φτερούγες.

Ο Αρτέμης τρέφεται με ψάρια και καλαμάρια που πιάνει στην επιφάνεια ή βουτώντας μέχρι λίγα μέτρα. Για να εντοπίσει τη λεία του συχνά αναζητά δελφίνια, τόνους και άλλα ψάρια που σπρώχνουν τα κοπάδια με τα μικρόψαρα στην επιφάνεια. Γι’ αυτό και οι ψαράδες που κυνηγούν τόνους και παλαμίδες ψάχνουν για κοπάδια με Αρτέμηδες και Μύχους που τους υποδηλώνουν την ύπαρξη αλιευμάτων.

Ο Αρτέμης ακολουθεί τα ψαροκάικα και μπορεί να δούμε εκατοντάδες πίσω από τις ανεμότρατες. Ακολουθεί επίσης τα πλοία για να πιάσει σαρδέλες και άλλα μικρόψαρα που η προπέλα του πλοίου ανεβάζει στην επιφάνεια. Το καλοκαίρι, μόλις σαλπάρουμε για τα νησιά θα δούμε τους Αρτέμηδες να ακολουθούν το πλοίο μόλις αυτό βγει από το λιμάνι. Πετούν συνήθως χαμηλά στο νερό παραμονεύοντας τα ψάρια που τα τρομάζουν οι προπέλες του πλοίου. Αντίθετα οι Ασημόγλαροι πετούν πιο ψηλά αφού στόχος τους είναι τροφή που πετούν οι επιβάτες.

Στην Ελλάδα ο Αρτέμης φωλιάζει σε νησίδες κυρίως στο κεντρικό και νότιο Αιγαίο, νότιο Ιόνιο και γύρω από την Κρήτη. Πρακτικά Αρτέμηδες βλέπουμε παντού αφού καθημερινά διανύουν μεγάλες αποστάσεις και απαντούν και μακριά από τις αποικίες τους.

Ο Αρτέμης είναι μεταναστευτικό είδος. Έρχεται στη Μεσόγειο το Μάρτιο και φεύγει τον Οκτώβριο. Γεννάει ένα αυγό στα τέλη Μαΐου μέσα σε στοές που συνήθως είναι κάτω από βράχους ή θάμνους και το κλωσάει μέχρι τον Ιούλιο. Το μικρό το ταΐζουν εντατικά και οι δύο γονείς και μέχρι το Σεπτέμβριο αυτό ζυγίζει περισσότερο από αυτούς αν και ακόμα είναι σκεπασμένο με τα πούπουλα του νεοσσού. Τότε το τάισμα σταματάει και ο μικρός Αρτέμης αρχίζει να χάνει βάρος μετατρέποντας το λίπος του σε φτέρωμα. Σε ένα περίπου μήνα η μεταμόρφωση έχει ολοκληρωθεί και μια νύχτα του Οκτωβρίου εγκαταλείπει τη φωλιά. Θα είναι έτοιμος για φώλιασμα σε εφτά χρόνια κατά μέσο όρο και αυτό σημαίνει ότι μπορεί να περάσει εφτά ολόκληρα χρόνια χωρίς να βγει στη στεριά.

Οι Αρτέμηδες ξεχειμωνιάζουν κυρίως στο νότιο Ατλαντικό ωκεανό. Δεν επιλέγουν κάποια συγκεκριμένη περιοχή αλλά μετακινούνται συνεχώς. Πρόσφατες έρευνες με δορυφορικούς πομπούς έδειξαν ότι περιφέρονται με άνεση ανάμεσα στην Αφρική και τη Νότια Αμερική, φτάνοντας μέχρι το βόρειο Ατλαντικό πριν επιστρέψουν στη Μεσόγειο.

Οι βασικότερες απειλές για τον Αρτέμη είναι η ελάττωση φυσικής του τροφής λόγω της υπέραλίευσης στη Μεσόγειο καθώς και η υποβάθμιση των ακατοίκητων νησίδων λόγω ανθρώπινων κατασκευών, ανεξέλεγκτων ανθρώπινων επισκέψεων και εισαγωγής θηρευτών.

Μια ακόμη ειδική απειλή για το είδος καθώς και για τους συγγενείς του τα ¶λμπατρος είναι τα παραγάδια. Ο Αρτέμης παγιδεύεται στο παραγάδι καθώς πλησιάζει τα αλιευτικά για να αρπάξει το δόλωμα από το αγκίστρι. Μερικές φορές δεν προλαβαίνει να ξεκολλήσει το δόλωμα πάνω από το αγκίστρι, πιάνεται και κατόπιν το παραγάδι τον τραβάει στα βαθιά και πνίγεται. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο χιλιάδες Αρτέμηδες σκοτώνονται στη Μεσόγειο με αυτόν τον τρόπο.

 

Οιωνός: Τεύχος 20

Υποστήριξε την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία: Γίνε μέλος

Email RSS Facebook Twitter YouTube

Πολιτική Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων

Copyright © 2024 Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Θεμιστοκλέους 80, 10681, Αθήνα,
Τηλ/Fax: 210 8228704, 210 8227937,
e-mail: info@ornithologiki.gr
Φράγκων 22, 54625, Θεσσαλονίκη, Τηλ/Fax. 2310 244245,
e-mail: thess@ornithologiki.gr