Η σύμβαση CITIES, η οδηγία για τα πουλιά και η οδηγία για τους οικοτόπους
της Σταυρούλας Παπούλια
Με τρεις επίσημες και εγκεκριμένες άδειες το Υπουργείο Γεωργίας επέτρεψε τον Αύγουστo του 2002 σε εκτροφέα στη Μακρακώμη Φθιώτιδας να συλλέξει αδιακρίτως από την επικράτεια σημαντικό αριθμό περίπου 90 σπάνιων και προστατευόμενων ειδών ερπετών και αμφιβίων της Ελλάδας, καθώς και 220 πουλιών με σκοπό τη χρήση τους ως γεννητόρων σε εκτροφείο.
Ένα μήνα αργότερα, και παρά τη σωρεία αντιδράσεων από το σύνολο των περιβαλλοντικών οργανώσεων της χώρας, η Διεύθυνση Δασών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε νέα άδεια συλλογής από τη φύση εκατό ατόμων του είδους καρδερίνα (Carduelis carduelis) και 350 ατόμων του είδους φλώρος (Carduelis chloris) σε σύλλογο ωδικών πτηνών της Θεσσαλονίκης.
Είκοσι πέντε χρόνια από τη θέσπιση της οδηγίας 79/409 για την προστασία των πουλιών και 19 χρόνια από την εναρμόνισή της στο εθνικό δίκαιο δεν απέτρεψαν το Υπουργείο να εκδώσει τις άδειες αυτές, μη λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις που ορίζουν ρητά ότι απαγορεύεται η σύλληψη όλων των ειδών πουλιών που ζουν εκ φύσεως σε άγρια κατάσταση εκτός των θηρεύσιμων ειδών (παραρτήμα ΙΙ) κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου.
Επιπρόσθετα το Υπουργείο αγνόησε την ύπαρξη της Οδηγίας για τους Οικοτόπους η οποία ρητά αναφέρει ότι απαγορεύεται η αιχμαλωσία των ειδών που αναφέρονται στο παράρτημα ΙV (στην προκείμενη περίπτωση 30 περίπου ειδών αμφιβίων και ερπετών).
Αντίθετα η έκδοση όλων των παραπάνω αδειών δικαιολογήθηκε από τις αρχές με βάση τη διεθνή σύμβαση CITES «για την εμπορία των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση». Η σύμβαση αυτή αφορά στους κανόνες που διέπουν το διεθνές εμπόριο των ειδών και δεν έχει καμία σχέση με θέματα συλλογής ειδών από τη φύση που διέπονται από τις διατάξεις της Οδηγίας για τα Πουλιά και της Οδηγίας για τους Οικοτόπους.
Ακολούθησαν δημοσιεύματα στον τύπο, επιστολές στο Υπουργείο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ερωτήσεις στην Βουλή και την Ευρωβουλή με κύριο αίτημα την άμεση ανάκληση των αδειών και την επιβολή προστίμων στους αρμόδιους υπευθύνους.
Επιπρόσθετα στο Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης απευθύνθηκαν η ΕΟΕ και το Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης ¶γριων Ζώων (ΕΚΠΑΖ) ζητώντας να εξεταστεί η νομιμότητα έκδοσης τέτοιων αδειών από τις Περιφέρειες. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την μεταβίβαση αυτής της αρμοδιότητας προς τις Περιφέρειες, το Υπουργείο με εγκύκλιό του λαμβάνει υπόψη του μια σειρά από νόμους, γνωμοδοτήσεις και διατάγματα τα οποία αφορούν σε θέματα αλιείας, υδρόβιων οργανισμών και χλωρίδας (!) ενώ προς το παρόν δεν έχει εντοπιστεί κανένας νόμος που να επιτρέπει στις Περιφέρειες να εκδίδουν τέτοιου τύπου άδειες για θέματα ορνιθοπανίδας.
Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι εξαίρεση στο άρθρο 5 της οδηγίας 79/409 (το άρθρο που απαγορεύει ρητά τη συλλογή όλων των ειδών πουλιών από τη φύση) αποτελεί το άρθρο 9. Με βάση το άρθρο αυτό η συλλογή άγριων πουλιών από το φυσικό περιβάλλον «…εφόσον δεν υπάρχουν άλλες ικανοποιητικές λύσεις» μπορεί να επιτραπεί μόνο «…για λόγους ερευνητικούς και διδακτικούς, για σκοπούς εμπλουτισμού πληθυσμών και επαναεισαγωγής, καθώς και για εκτροφή σχετική με αυτές τις ενέργειες».
Βασική και μοναδική προϋπόθεση για την εφαρμογή του άρθρου 9 είναι η έλλειψη εναλλακτικών λύσεων. Στην προκειμένη περίπτωση η συλλογή άγριου πληθυσμού καρδερίνας και φλώρου ως γεννητόρων δεν αποτελεί την μόνη λύση για την εκτροφή τους, ούτε έχει αποδειχθεί βάση μελέτης ότι απαιτείται εμπλουτισμός του γενετικού υλικού των ατόμων σε αιχμαλωσία.
Με βάση τα παραπάνω, η πρόσφατη ανάκληση των αδειών από το Υπουργείο Γεωργίας καλεί τον εν λόγω εκτροφέα να επανέλθει στην υπηρεσία με νέο αίτημα, χωρίς ωστόσο να αποσαφηνίζει το νομικό πλαίσιο που αφορά στην έκδοση τέτοιων αδειών. Παρόλο που η ενέργεια αυτή αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα πρώτο θετικό βήμα, εντούτοις η έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης τόσο των ανθρώπων με ειδικό ενδιαφέρον όσο και του κοινού είναι πιθανό να επιτείνει την διαιώνιση της υπάρχουσας σύγχυσης.
|