Στη χώρα μας απαντούν τακτικά τρία είδη γκρίζων χηνών του γένους Anser: η Σταχτόχηνα Anser anser, η Ασπρομέτωπη A. albifrons και η Νανόχηνα A. erythropus. Άλλο ένα είδος η Χωραφόχηνα A. fabalis εμφανίζεται λιγότερο τακτικά και κυρίως σε έντονες βαρυχειμωνιές.

Ζευγάρι στα έλη Valdak, Βόρεια Νορβηγία, © Ingar Jostein Øien (πατήστε για μεγέθυνση)

Η νανόχηνα μοιάζει πολύ με την ασπρομέτωπη και συχνά μία ή λίγες νανόχηνες αναμιγνύονται στα κοπάδια των ασπρομέτωπων. Αν και το κυνήγι της νανόχηνας απαγορεύεται, επιτρέπεται όμως το κυνήγι της ασπρομέτωπης. Για τους λόγους αυτούς είναι απαραίτητη η λεπτομερής περιγραφή των χαρακτηριστικών των δύο αυτών ειδών ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα κατά λάθος θανάτωσης νανόχηνας στο κυνήγι.

Στην πράξη και στα δύο είδη όλα τα πουλιά δεν είναι ίδια και παρουσιάζουν αρκετή ποικιλομορφία. Έτσι, το καθένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν είναι από μόνο του αρκετό για την αναγνώριση του είδους καθώς για παράδειγμα υπάρχει επικάλυψη στο μέγεθος, υπάρχουν ασπρομέτωπες που η λευκή περιοχή στη βάση του ράμφους ανεβαίνει αρκετά προς τα πάνω ή ακόμη εμφανίζουν ένα αχνό κίτρινο δακτύλιο γύρω από το μάτι.

Γενική εμφάνιση - χρωματισμός

Πατήστε για μεγέθυνση

Η νανόχηνα είναι μικρότερη και πιο σκούρη (ιδίως τα ενήλικα άτομα) από την ασπρομέτωπη. O λαιμός της είναι σαφώς κοντύτερος και σχετικά φαρδύτερος και το πάνω μέρος του μαζί με το κεφάλι είναι σκουρότερο και πιο ομοιόμορφο καφέ από της ασπρομέτωπης. Το μικρότερο και πιο στρογγυλό κεφάλι της νανόχηνας σε συνδυασμό με το μικρότερο ράμφος της προσδίδουν μια πιο «χαριτωμένη» εμφάνιση. Oι χαρακτηριστικές μαύρες κηλίδες της κοιλιάς είναι γενικά λιγότερες και λιγότερο εμφανείς.

Λεπτομέρειες του κεφαλιού

Σχέδια:
Jari Kostet

Όπως προαναφέρθηκε το κεφάλι της νανόχηνας είναι μικρότερο και πιο κομψό σε σύγκριση με το πιο μακρόστενο της ασπρομέτωπης. Σε αυτό βοηθάει και το κοντύτερο ράμφος με το πιο τριγωνικό σχήμα. Επίσης, το ράμφος της νανόχηνας είναι πιο φωτεινό ροζ σε σύγκριση με της ασπρομέτωπης που είναι πιο μουντό. Το μέτωπό της είναι πιο κάθετο από της ασπρομέτωπης (ιδιαίτερα στις αρσενικές νανόχηνες) και η λευκή περιοχή ανεβαίνει στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού. Έτσι όταν την βλέπουμε σε προφίλ η λευκή αυτή περιοχή σχηματίζει μια γωνία στο πάνω μέρος της. Πρέπει όμως να είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί σε σχέση με το λευκό μέτωπο καθώς υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία και στις ασπρομέτωπες. Το μάτι της νανόχηνας είναι αναλογικά μεγαλύτερο και ο χαρακτηριστικός κίτρινος δακτύλιος που υπάρχει γύρω του μπορεί να είναι εμφανής από σχετικά μεγάλη απόσταση (με τον κατάλληλο εξοπλισμό).

Τα νεαρά άτομα

Εδώ τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα καθώς τα νεαρά των δύο ειδών μοιάζουν ακόμη περισσότερο μεταξύ τους. Γενικά ισχύει πάλι ότι η νανόχηνα είναι λίγο πιο μικρή και σκούρη από την ασπρομέτωπη. Κατά τον πρώτο τους χειμώνα στις νανόχηνες εμφανίζεται σταδιακά η λευκή περιοχή στο μέτωπο. Η εποχή αυτή συμπίπτει και με την παρουσία τους στη χώρα μας. Έτσι, τα άτομα αυτής της ηλικίας αυτή την εποχή μπορεί να διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους σε αυτό το χαρακτηριστικό. Άλλα μπορεί να μην έχουν σχεδόν καθόλου και άλλα να έχουν αρκετά καλά σχηματισμένο λευκό μέτωπο. Πάντως ο κίτρινος δακτύλιος γύρω από το μάτι υπάρχει και στα νεαρά άτομα αν και μπορεί να είναι πιο λεπτός και λιγότερο εμφανής.

Αναγνώριση σε πτήση

Πατήστε για μεγέθυνση
Σχέδια: Jari Kostet

Είναι πολύ δύσκολη ιδιαίτερα όταν λίγες νανόχηνες βρίσκονται αναμεμιγμένες σε μεγάλο κοπάδι ασπρομέτωπων. Αν όμως τα πουλιά είναι λίγα και υπάρχει η δυνατότητα άμεσης σύγκρισης των δύο ειδών τότε η κατάσταση είναι πιο απλή. Η κάτω πλευρά των φτερούγων και των δύο ειδών είναι παρόμοια και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν διαγνωστικό χαρακτηριστικό. Επίσης και η διαφορά στο μέγεθος δεν προσφέρεται γι' αυτόν το σκοπό. Όμως ο κοντύτερος λαιμός, το μικρότερο ράμφος, οι αναλογικά μακρύτερες φτερούγες, το σχήμα του κεφαλιού και το σκουρότερο χρώμα του κεφαλιού και του πάνω μέρους του λαιμού είναι χαρακτηριστικά που μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλή αναγνώριση.

Πατήστε για μεγέθυνση

Αναγνώριση από την φωνή

Τα δύο είδη παράγουν αρκετούς ήχους που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Όμως, η πιο χαρακτηριστική φωνή της νανόχηνας, ένα δισύλλαβο ή τρισύλλαβο "tu-yu" ή "tu-yu-yu", είναι πολύ καθαρότερη, ζωηρή και σφυριχτή από οποιασδήποτε άλλης χήνας.