Στο προηγούμενο τεύχος είχαμε αναφερθεί στην πρόσφατη κρίση της λίμνης Κορώνειας που έλαβε χώρα τον περασμένο Αύγουστο – Σεπτέμβριο με μαζικούς θανάτους χιλιάδων πουλιών. Όμως αυτή η θλιβερή αυτή ιστορία έχει και συνέχεια…
Στις αρχές Δεκεμβρίου δημοσιοποιήθηκαν τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων με τα οποία επιβεβαιώθηκαν οι αρχικές μας υποψίες αλλά και των περισσότερων από όσους ασχολήθηκαν με το θέμα. Οι θάνατοι των πουλιών οφείλονταν σε αλλαντίαση (ή αλλιώς βοτουλισμό), δηλαδή σε μία μορφή τροφικής δηλητηρίασης που προκαλείται από τοξίνες που παράγει το σηπτικό βακτήριο Clostridium botulinum. Το βακτήριο, του οποίου ο ρόλος στη φύση είναι να αποσυνθέτει τη νεκρή οργανική ύλη, είναι αρκετά κοινό σε ελώδεις περιοχές και επιβιώνει με την μορφή σπορίων. Για να αναπτυχθεί και να παράγει την επικίνδυνη τοξίνη χρειάζεται απουσία οξυγόνου, υψηλές θερμοκρασίες και φυσικά νεκρή οργανική ύλη. Τα διάφορα πουλιά που προσβάλλονται από αλλαντίαση δεν καταναλώνουν συνήθως άλλα νεκρά ζώα αλλά προσλαμβάνουν την τοξίνη από ασπόνδυλα όπως οι προνύμφες που αναπτύσσονται στα πτώματα.
Η διαδικασία αυτή είναι απόλυτα φυσική και βέβαια δε σημαίνει ότι όποτε πεθαίνει ένα ζώο σε ένα υγρότοπο έχουμε και επεισόδιο μαζικών θανάτων από αλλαντίαση. Η αλλαντίαση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεγάλου αριθμού βιολογικών και φυσικών παραγόντων, όπως η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, η συχνότητα θανάτων ζώων, η δράση των νεκροφάγων ζώων, η ποσότητα του Clostridium botulinum στο περιβάλλον, κλπ.
Εντωμεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με δελτίο τύπου της 14ης Ιανουαρίου 2005 ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά της Ελλάδας σε τρεις περιπτώσεις που σχετίζονται µε την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία η μία εκ των οποίων αφορά τη ρύπανση και την υποβάθμιση της Λίμνης Κορώνειας.
Η Επιτροπή μετά και την αιτιολογημένη γνώμη που είχε αποστείλει και αφού εξέτασε την απάντηση της Ελλάδας θεωρεί ότι η χώρα μας «δεν έχει θεσπίσει και δεν εφαρμόζει αποτελεσματικά κατάλληλο νομικό πλαίσιο προστασίας και διατήρησης και ότι δεν έχει λάβει επαρκή μέτρα για να αποτρέψει την υποβάθμιση της λίμνης και τη διατάραξη της πανίδας και της χλωρίδας». Ειδικότερα, η Ελλάδα οφείλει να θεσπίσει και να εφαρμόσει κατάλληλο νομικό καθεστώς, το οποίο θα αποσκοπεί στη διατήρηση της λίμνης και στον περιορισμό της ρύπανσης που προκαλείται από επικίνδυνες ουσίες. Επιπλέον, η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει συγκεκριμένα μέτρα, ώστε να βελτιωθεί η επεξεργασία των αστικών και βιομηχανικών λυμάτων και να περιοριστούν οι επιβλαβείς επιδράσεις της εντατικής γεωργίας. Η Ελλάδα υπέχει την υποχρέωση αυτή βάσει της οδηγίας για τα άγρια πτηνά, της οδηγίας για τους οικοτόπους (ενδιαιτήματα) και της οδηγίας για τη ρύπανση των υδάτων από επικίνδυνες ουσίες. Οι πρώτες δύο οδηγίες προβλέπουν την προστασία σημαντικών φυσικών τόπων, όπως η Λίμνη Κορώνειας, και των ενδιαιτημάτων, ειδών και πτηνών που διαβιούν σ’ αυτούς, ενώ η τρίτη επιβάλλει στα κράτη µέλη να θέσουν σε εφαρμογή προγράμματα για τον περιορισμό της ρύπανσης των υδάτων που προκαλείται από βαρέα μέταλλα και άλλες επικίνδυνες ουσίες».
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας η Επιτροπή απαιτούσε από την Ελλάδα την έκδοση δύο Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων (ΚΥΑ) για την Κορώνεια. Η μία είναι για τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως προστατευόμενης και η οποία εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2004 (ΚΥΑ 6919 / ΦΕΚ 248Δ / 05-03-2004). Η άλλη αφορά τον περιορισμό της ρύπανσης της λίμνης από επικίνδυνες ουσίες και ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ.
Και τι γίνεται λοιπόν με τον περίφημο Φορέα Διαχείρισης (ΦΔ) της Προστατευόμενης Περιοχής; Ελάχιστα τα νεότερα. Το ΔΣ του (στο οποίο εκπροσωπείται η ΕΟΕ) εξακολουθεί να παραμένει χωρίς πρόεδρο εδώ και ένα χρόνο καθώς ο πρώην πρόεδρος, ο ΓΓ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας της προηγούμενης κυβέρνησης, παραιτήθηκε όπως ήταν φυσικό μετά την αλλαγή της κυβέρνησης. Η παρούσα ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ δεν έχει κάνει τίποτε για την αντικατάστασή του όπως άλλωστε και των άλλων μελών παρά το γεγονός ότι τα έχει θέσει υπό παραίτηση. Βέβαια το ίδιο ισχύει για όλους τους ΦΔ.
Δεν είναι όμως όλα στάσιμα. Τον περασμένο Δεκέμβριο δημοσιεύτηκαν στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης οι τρεις από τους τέσσερις κανονισμούς που απαιτούνται για τη λειτουργία του ΦΔ. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, εδώ και ένα χρόνο έχει εκδοθεί η ΚΥΑ του χαρακτηρισμού της περιοχής ως Εθνικό Πάρκο. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι η ολοκλήρωση των απαιτούμενων νομοθετημάτων δεν συνεπάγεται και την εύρυθμη λειτουργία του ΦΔ. Γι’ αυτήν χρειάζονται προσωπικό, εξοπλισμένα γραφεία και βεβαίως χρήματα. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει ελάχιστα και αυτή την περίοδο δεν απασχολείται κανείς στον ΦΔ ούτε καν για γραμματειακή υποστήριξη. Το ΔΣ συνεδριάζει σχετικά τακτικά κυρίως υπό την πίεση των υποχρεώσεων που δημιουργεί η ύπαρξη της ΚΥΑ, δηλαδή για γνωμοδοτήσεις για έργα και δράσεις στην περιοχή ευθύνης του. Σχετικά με τα προβλήματα της λίμνης δε γίνεται τίποτε ουσιαστικό. Καμία συζήτηση, καμία στρατηγική και βέβαια καμία δράση. ¶λλωστε με τι μέσα; Όπως είχαμε γράψει και στο προηγούμενο τεύχος, όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει. Και το κοσκίνισμα καλά κρατεί…
Το μόνο που απομένει είναι η ελπίδα να μην συμβεί αντίστοιχο επεισόδιο το φετινό καλοκαίρι.
