Η παρακολούθηση της αναπαραγωγής του μαυροπετρίτη την πρώτη χρονιά του προγράμματος αποδείχτηκε αρκετά επίπονη, όμως κατορθώσαμε να συλλέξουμε πολύτιμα στοιχεία που θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα στη συνέχεια.

Η παρακολούθηση της αναπαραγωγής του μαυροπετρίτη, έγινε από ομάδες ερευνητών της ΕΟΕ και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ), σε όλες τις περιοχές του προγράμματος, δηλαδή στις Σποράδες, στα Βόρεια Δωδεκάνησα, στα Αντικύθηρα, στις Διονυσάδες, στη Δία και στη Γραμβούσα. Προστέθηκε μάλιστα μία ακόμα περιοχή, εκείνη των Κυκλάδων, αφού εντοπίστηκε καλή και βολική αποικία κοντά στο νησί της Νάξου.

Από τον Μάιο είχαμε κατασταλάξει στις μεθόδους παρακολούθησης της αναπαραγωγής, με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για τον μαυροπετρίτη, καθώς και ελλήνων και ξένων επιστημόνων που συμμετείχαν σε συνάντηση εργασίας που οργανώθηκε για το θέμα στο Ηράκλειο, από το ΜΦΙΚ.

Χρησιμοποιήσαμε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις:
 

1. Επί τόπου λήψη στοιχείων για τις προσβάσιμες φωλιές. Αυτή εφαρμόζονταν στις περιπτώσεις που οι ερευνητές μπορούσαν να φτάσουν στην περιοχή της φωλιάς και να συλλέξουν στοιχεία τόσο από την ίδια τη φωλιά (γεωγραφικές συντεταγμένες, έκθεση, υψόμετρο, στοιχεία βιοτόπου), όσο και από το περιεχόμενό της (αριθμός αυγών ή / και νεοσσών, σωματομετρικά στοιχεία, υπολείμματα λείας, ενδείξεις θήρευσης, δείγματα αίματος νεοσσών και τσόφλια αυγών για τοξικολογική ανάλυση).
    
2. Λήψη στοιχείων από απόσταση. Εφαρμόζονταν σε μη προσβάσιμες φωλιές, σε απόκρημνους γκρεμούς, όπου συλλέγονταν στοιχεία κυρίως σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του βιοτόπου της φωλιάς, τη χρήση του βιοτόπου από τους γονείς, το χρονολόγιο της αναπαραγωγής (πότε πέταξαν οι νεοσσοί, πότε έφυγαν τα πουλιά από την περιοχή αναπαραγωγής) και όταν ήταν δυνατό, τον αριθμό των νεοσσών που πτερώθηκαν, το αποτέλεσμα δηλαδή της αναπαραγωγής.

Η πρώτη μέθοδος παρείχε προφανώς πολύ περισσότερα στοιχεία, δεν ήταν όμως πάντοτε εφικτή, αφού σε αρκετές περιοχές ήταν εξαιρετικά δύσκολο ως και αδύνατο να εντοπιστούν προσβάσιμες φωλιές. Ο αρχικός στόχος του εντοπισμού 30 τουλάχιστον προσβάσιμων φωλιών σε κάθε περιοχή του προγράμματος, επιτεύχθηκε τελικά σε πέντε περιοχές. Συνολικά εντοπίσαμε και συλλέξαμε στοιχεία από 180 προσβάσιμες φωλιές στο χώρο του Αιγαίου και της Κρήτης.

Η δεύτερη μέθοδος, εφαρμόστηκε σε δύο περιοχές, στην Τέλενδο (Δωδεκάνησα) και στα Αντικύθηρα, όπου λόγω των απόκρημνων γκρεμών, στάθηκε αδύνατος ο εντοπισμός φωλιών στις οποίες οι ερευνητές θα μπορούσαν να φτάσουν και να δουλέψουν με ασφάλεια. Εντοπίστηκαν συνολικά 45 τέτοιες φωλιές, οι οποίες έδωσαν χρήσιμα στοιχεία για την αναπαραγωγή του Μαυροπετρίτη.

Η παρακολούθηση της αναπαραγωγής πραγματοποιήθηκε στο δίμηνο Αυγούστου -Σεπτεμβρίου. Ο εντοπισμός φωλιών έγινε στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, ενώ επισκέψεις για λήψη στοιχείων συνεχίστηκαν μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου. Ο αρχικός εντοπισμός των φωλιών αποδείχθηκε πολύ δύσκολη υπόθεση. Από τη στιγμή όμως που παίρναμε το στίγμα τους με το GPS, ο επανεντοπισμός τους γινόταν αρκετά απλός, αφού το GPS μας έφερνε χωρίς πρόβλημα σε ακτίνα 10 μ. από τη φωλιά. Η λήψη στοιχείων σε κάθε φωλιά διαρκούσε έως και πέντε λεπτά, ώστε να μην εκτίθενται αυγά και νεοσσοί στον ήλιο, τη ζέστη ή / και σε θηρευτές.

Η εμπειρία της πρώτης χρονιάς έδειξε ότι η δουλειά της παρακολούθησης φωλιών είναι επικίνδυνη και δύσκολη, λόγω του απόκρημνου των περισσότερων περιοχών, και γι αυτό χρειάζεται εμπειρία και σωστή κρίση τόσο από τον αρχηγό της αποστολής όσο και από τους συμμετέχοντες. Οπωσδήποτε χρειάζεται και καλή φυσική κατάσταση, ώστε να αποφεύγονται δύσκολες καταστάσεις. Για καλό και για κακό, η ΕΟΕ χρησιμοποιεί πάντοτε στις αποστολές της έμπειρους στο πεδίο ερευνητές, τους οποίους ασφαλίζει για περίπτωση ατυχήματος.

Συνοπτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι η δουλειά που έγινε το 2004, σε σχέση με την παρακολούθηση της αναπαραγωγής, μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε στις περισσότερες περιπτώσεις τις ημερομηνίες ωοτοκίας, εκκόλαψης και πτέρωσης των νεοσσών, καθώς και το μέγεθος ωοτοκίας και σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις την επιτυχία αναπαραγωγής ανά φωλιά. Έχουμε επίσης στοιχεία για υψόμετρο, έκθεση και χαρακτηριστικά του βιοτόπου κάθε φωλιάς, όπως και φωτογραφικό αρχείο όλων των φωλιών που παρακολουθήθηκαν.

Τα στοιχεία της πρώτης χρονιάς, μας έδειξαν ότι υπάρχουν μικρές διαφορές στην επιτυχία αναπαραγωγής μεταξύ των περιοχών του προγράμματος, διαφορές που μπορεί να οφείλονται είτε στα χαρακτηριστικά του βιοτόπου, είτε σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η ένταση και διάρκεια του μελτεμιού, που μπορεί να έχει αποφασιστικό ρόλο στην αφθονία των μεταναστευτικών πουλιών που αποτελούν την τροφή των νεοσσών του μαυροπετρίτη.

Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια θα προσπαθήσουμε να διευκρινίσουμε περισσότερο τις παραμέτρους που επηρεάζουν την αναπαραγωγή του είδους και να δώσουμε απαντήσεις σε ερωτήματα που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την επιβίωσή του.