Υδροβιότοπος Κόλπου Καλλονής

Ο Υδροβιότοπος του Κόλπου Καλλονής αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πόρους του οικολογικού κεφαλαίου της Λέσβου. Οι παράλιες περιοχές περιμετρικά του Κόλπου Καλλονής αποτελούν ένα ενιαίο οικολογικό σύστημα, καθώς στην περιοχή υπάρχει ένα μωσαϊκό αλιπέδων αλυκών, εκβολών μικρών ποταμών και χείμαρρων, καλαμιώνων, πευκοδάσους και ελαιώνων.

Έτσι οι σχηματιζόμενοι υγρότοποι χρησιμεύουν ως καταφύγιο και τόπος αναπαραγωγής πολυάριθμων σπάνιων και προστατευόμενων ειδών πουλιών.

Συγκεκριμένα ο υγροβιότοπος περιλαμβάνει όλο τον θαλάσσιο χώρο του Κόλπου και μεγάλο αριθμό χερσαίων υγρότοπων: οι αλυκές Καλλονής και Πολιχνίτου, οι χείμαρροι Τσικνιάς, Βούβαρης, Μυλοπόταμος, Εννιά Καμάρες, Ποταμιά, Λιμνοθάλασσα των Μέσσων, το έλος της Σκάλας Καλλονής, των Παρακοίλων, της Νυφίδας, κ.α. Η περιοχή του Κόλπου, έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα "Ειδικές Περιοχές Διατήρησης της Φύσης" του Δικτύου NATURA 2000. Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 134 είδη πουλιών, από τα οποία τα 66 είναι μεταναστευτικά, δίχως να συμπεριληφθούν στην καταλογογράφηση τα επιπλέον είδη των γειτονικών χερσαίων οικοσυστημάτων.

Τα τελευταία χρόνια η παρατήρηση των πουλιών (birdwatching) στον εν λόγω υδροβιότοπο αποτελεί έναν πόλο έλξης ενδιαφέροντος επισκεπτών επιστημόνων-φυσιολατρών. Είδη όπως φαλαρίδες, πετροτουρλίδες, καστανόχηνες, αβοκέτες, κρασοπούλια, μαυροπελαργοί, λευκοπελαργοί, φλαμίγκος, θαλασσοκόρακες, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, κύκνοι, συμπληρώνουν το τοπίο. Η καλύτερη εποχή για την παρατήρηση των πουλιών είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο.

Αποτελεί μια δραστηριότητα αρκετών ατόμων, η οποία προβλέπεται να σημειώσει σημαντική αύξηση στο άμεσο μέλλον με την υποδομή, που πρόκειται να εγκατασταθεί στην περιοχή, μέσω υλοποίησης σχετικού προγράμματος (εγκατάσταση παρατηρητηρίων, σύσταση και λειτουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης, κ.λπ.). Η συγκεκριμένη περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς είναι κατάφυτη από πεύκα, ελαιόδεντρα, καλαμιώνες, μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη ορχιδέας, και αυτοφυή φυτά, που μαζί με τις εγκαταστάσεις των αλυκών προσφέρουν άφθονη τροφή και φυσικά καταφύγια σ΄ όλους τους έμβιους οργανισμούς, συμβάλλει στην διατήρηση της βιοποικιλότητας, ενώ πέρα της οικολογικής σημασίας έχει οικονομική και αισθητική βαρύνουσα αξία για την Λέσβο.

Γιάννης Στιβαχτής

Κερκίνη, αρχόντισσα των λιμνών...

1975. Δυο μάτια παιδικά θωρούν τον ήρωα τους, κρεμασμένο από το κεφάλι και τα φτερά τεντωμένα από την μια και την άλλη άκρη, και πλήθος ανθρώπων να ακούνε τον κυνηγό να μιλά με περίσσιο καμάρι για το μεγαλύτερο πουλί που πιάστηκε ποτέ. Χρόνια που η κρατική υπηρεσία επιδοτούσε το θάνατο των πελεκάνων, και άλλων πουλιών που κατά τα λεγόμενα των αλιευτικών συνεταιρισμών κατέστρεφαν τις ψαριές τους.

Μόνο που σαν παιδί δεν καταλάβαινα γιατί να τους κυνηγούν και να τους σκοτώνουν, και μάλιστα με τόσο άγριο τρόπο, αφού κάθε πρωί που πηγαίναμε στην ιχθυόσκαλα, οι βάρκες τους ήταν γεμάτες με ψάρια μέχρι επάνω στις κουπαστές, τα τελάρα γεμάτα, και τα αυτοκίνητα να φεύγουν καθισμένα στο πίσω μέρος τους, και όλοι ικανοποιημένοι από τον καθημερινό μόχθο. Στις συζητήσεις που άκουγα ήταν πάντα εχθρικοί απέναντι τους, τα παιδιά και οι νέοι συνέχιζαν αυτό το μίσος, αυτή η κόντρα, "αν δω κορμοράνο στα δίχτυα μου θα του ξεριζώσω το κεφάλι", συνεχιζόταν. Έχω την θύμηση πολέμου για εκείνα τα χρόνια. Σιγά σιγά απομακρύνθηκα, ζώντας μακριά από τον παράδεισο, με τις ατέλειωτες φωνές, τις μοναδικές ανατολές, και τα ήρεμα ηλιοβασιλέματα. Ανταμώσαμε πάλι στα μεταεφηβικά χρόνια, δεν είχε τόσες φωνές, δεν είχε πράσινες κρυψώνες, είδα περισσότερο απογυμνωμένη τη λίμνη, χωρίς τους κυματιστούς καλαμιώνες που δεν τους έφτανε η ματιά σου.

Υπερίσχυσε η αποταμίευση νερού, για το πότισμα της πεδιάδας των Σερρών, καταστρέφοντας την υδρόβια χλωρίδα, με συνέπεια την μείωση της ιχθυοπανίδας. Η έχθρα όμως, βαθιά ριζωμένη, συνέχιζε να ρίχνει ευθύνες στους φτερωτούς συγκατοίκους για την μείωση των αλιευμάτων και οποιαδήποτε συζήτηση με επιχειρήματα δεν μετέπειθε. Στο πέρασμα των χρόνων αρχίζει να εμφανίζεται ο επισκέπτης, ο ψυχικά κουρασμένος άνθρωπος της πόλης, ψάχνοντας να βρει την φυσική του ταυτότητα, στους εγκαταλελειμμένους τόπους της επαρχίας και της φύσης. Παθιάζεται με το πράσινο, με το χιόνι, με τα βουνά, τα ποτάμια, τη λίμνη, μα πιο πολύ με τους φτερωτούς κατοίκους της.

Δίνει αξία σε ότι ο ντόπιος καταριόταν, του δίνει χρήματα να τον οδηγήσει κοντά τους, δακρύζει βρισκόμενος ανάμεσα σε τόσες φωνές, σε τόσους αριθμούς πουλιών, δεν χορταίνει, έρχεται και ξαναέρχεται, παρασύροντας και φίλους για να απολαύσουν και αυτοί το θέαμα. Σήμερα έρχονται χιλιάδες επισκέπτες, αυτοί άλλαξαν όλη τη φιλοσοφία της πολιτείας και των ντόπιων, έδωσαν ελπίδα ζωής σ’ όλους, ανθρώπους και πουλιά. Υπήρχαν φόβοι αρχικά ότι θα κάνανε ζημιές, θα βρόμιζαν τα πάντα. Απεναντίας όμως μας υποδεικνύουν, μας δίνουν ιδέες, μας προσέχουν, μας φροντίζουν... Χάρη σ’ αυτούς, το καραμπατάκι το λέμε πια κορμοράνο, το μπαμπούρι πελεκάνο, τα ζαμπάρια ερωδιούς, όλα αυτά τα ποιητικά ονόματα τα δώσανε αυτοί.. Εσείς... Η Κερκίνη σιγά-σιγά εξαρτάται μόνο από την ύπαρξη όλων αυτών των ζωντανών που βρίσκονται εκεί. Και οι άνθρωποι χρειάζονται για να συνεχίσουν να υπάρχουν!

Γιάννης Ρέκλος