Πιλοτική δράση για την εξάλειψη αρουραίων στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Βορείων Σποράδων
Η δράση της εξάλειψης αρουραίων ξεκίνησε την άνοιξη του 2005 σε τρεις μικρές ακατοίκητες νησίδες που ονομάζονται Κασίδης, Λαχανού και Πολεμικά και οι οποίες βρίσκονται κοντά στα Σκάντζουρα, εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Βορείων Σποράδων (βλέπε χάρτη και στην εικόνα). Αυτή η δράση πιλοτικού χαρακτήρα αποτελούσε ένα από τα μέτρα διατήρησης για την προστασία του Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae), ο οποίος φωλιάζει σε μια από τις τρεις νησίδες, και συγκεκριμένα στη Λαχανού.
Οι αρουραίοι είναι από τους πιο επιβλαβείς εισβολείς (invasive alien species) σε νησιά και γνωστοί για την θήρευση των πουλιών που φωλιάζουν σε αυτά. Εξαιτίας των αρουραίων, πολλά ενδημικά είδη πουλιών έχουν ήδη εξαφανιστεί ή κινδυνεύουν άμεσα από εξαφάνιση. Οι αρουραίοι δημιουργούν τη μεγαλύτερη ζημιά μέσω της ανεξέλεγκτης θήρευσης αυγών και νεοσσών των πουλιών που φωλιάζουν σε απομονωμένα νησιά.
To πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε νησίδες όπου δεν υπάρχουν θηρευτές των αρουραίων που θα μπορούσαν να περιορίσουν τους πληθυσμούς τους. Τα είδη πουλιών στο χώρο του Αιγαίου που εκτίθενται περισσότερο στη θήρευση από τους αρουραίους είναι ο Μύχος (Puffinus yelkouan), ο Αρτέμης (Calonectris diomedea), ο Καστανοκέφαλος Γλάρος (Larus ridibundus), ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinni), ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis), ο Πετρίτης (Falco peregrinus) και όπως αναγέρθηκε και ο Μαυροπετρίτης. Στην περίπτωση του τελευταίου, οι αρουραίοι μπορούν να ευθύνονται για τη μείωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας έως και 25%. Επομένως, η αποφυγή της θήρευσης των αρουραίων είναι μία από της σημαντικότερες δράσεις διατήρησης του Μαυροπετρίτη και συνεπώς και άλλων ειδών πουλιών που φωλιάζουν σε νησιά.
Η μέθοδος της εξάλειψης των αρουραίων με την χρήση τρωκτικοκτόνων μέσων είναι πολύ γνωστή και κατά την διάρκεια των τελευταίων δυο δεκαετιών έχει χρησιμοποιηθεί σε όλο τον κόσμο για την αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας των νησιών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η Βρετανική Ορνιθολογική Εταιρεία (The Royal Society for the Protection of Birds) έχει προσφέρει την τεχνογνωσία, την ειδική καθοδήγηση και τη χρηματοδότηση για την υλοποίηση την δράσης στα πλαίσια του προγράμματος LIFE-Nature «Δράσεις για την προστασία του Μαυροπετρίτη στην Ελλάδα». Η εξάλειψη πραγματοποιήθηκε στη Λαχανού, όπου φωλιάζουν οι Μαυροπετρίτες, καθώς και στις γειτονικές νησίδες Πολεμικά και Κασίδη για αποφυγή την επανεισαγωγής των αρουραίων στην Λαχανού.
Η προτεινόμενη περίοδος για την εξάλειψη ήταν αρχές άνοιξης όταν και δεν έχει πολλά πουλιά στις νησίδες. Τα δολώματα τοποθετήθηκαν στα τέλη Μαρτίου του 2005. Ακολούθησε η συνεχής παρακολούθηση για τους επόμενους τρεις μήνες προκειμένου να εκτιμηθεί η επιτυχία της δράσης καθώς και οι επιδράσεις της εξάλειψης σε ολόκληρο το οικοσύστημα των νησίδων. Οι επισκέψεις για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων θα συνεχιστούν μέχρι την άνοιξη του 2007, οπότε τα τελικά αποτελέσματα και η επιτυχία της δράσης θα μπορούν να εκτιμηθούν με περισσότερη ακρίβεια.
Γεγονός είναι ότι τα προσωρινά αποτελέσματα δείχνουν πως οι αρουραίοι έχουν εξαλειφθεί τελείως και από τις τρεις νησίδες, χωρίς καμία αρνητική επίδραση στο υπόλοιπο οικοσύστημα. Ωστόσο, τα μακροχρόνια οφέλη όπως είναι η μεγαλύτερη αφθονία και ποικιλότητα ειδών πουλιών καθώς και άλλων ειδών ζώων και χλωρίδας, μπορούν να είναι εμφανή στο μέλλον.
Ελπίζουμε, ότι η επιτυχία της δράσης εξάλειψης των αρουραίων είναι μόνο μια αρχή για άλλες όμοιες μελλοντικές διαχειριστικές δράσεις. Εξάλλου η δράση στο Θαλάσσιο Πάρκο έχει ήδη προσφέρει την ιδανική ευκαιρία για την απόκτηση της τεχνογνωσίας και των μέσων για την αποκατάσταση μεγαλύτερων συμπλεγμάτων απομονωμένων νησιώτικων οικοσυστημάτων στο θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τα πουλιά και τα άλλα είδη πανίδας.