Το κείμενο που ακολουθεί περιλαμβάνει συνοπτικά την τοποθέτηση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας πάνω στο ζήτημα της αιολικής ενέργειας και των πρακτικών εκμετάλλευσής της σε σχέση με τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και πιο συγκεκριμένα σε σχέση με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και ειδικότερα των πουλιών.

Στις υπόλοιπες σελίδες (ΥΠΟΜΝΗΜΑ) παρουσιάζονται, κατά το δυνατόν περιεκτικά, οι σημαντικότερες πληροφορίες αλλά και τα επιχειρήματα που οδηγούν σ' αυτή την τοποθέτηση. Επίσης, παρουσιάζονται και τεκμηριώνονται συγκεκριμένες προτάσεις η εφαρμογή των οποίων, οδηγεί σε μία ασφαλέστερη για το φυσικό περιβάλλον και ειδικότερα για τα πουλιά εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας.

Η Ορνιθολογική, ασπαζόμενη τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, υποστηρίζει τις πρακτικές που οδηγούν σε αναβάθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ζωής. Η χρήση της αιολικής ενέργειας ανήκει σε αυτές τις πρακτικές και η συμβολή της στην κάλυψη των ολοένα και μεγαλύτερων ενεργειακών αναγκών αναμένεται να είναι σημαντική.

Το γεγονός όμως ότι οι μέχρι τώρα πρακτικές εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας (αιολικά πάρκα) έχουν να παρουσιάζουν και αξιόλογες αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον (στο τοπίο, στην άγρια ζωή και ειδικότερα στα πουλιά) θα πρέπει να προβληματίσει σοβαρά κάθε φορέα που σχετίζεται με τα ζητήματα αυτά και να τον ενεργοποιήσει προς μία υπεύθυνη αναζήτηση άμεσων και μακροπρόθεσμων μέτρων που απαλείφουν ή έστω μειώνουν σε αποδεκτά επίπεδα αυτές τις επιπτώσεις.

Επειδή οι σχετιζόμενοι με το θέμα φορείς είναι πολλοί και κατανέμονται σε ένα πολυ-επίπεδο και ευρύ πολιτειακό φάσμα (πολιτικό, διοικητικό, επιστημονικό, μελετητικό, εφαρμοστικό κλπ), θα πρέπει να υπάρχει ένας σχεδιασμός που θα οδηγεί στην ασφαλέστερη για το φυσικό περιβάλλον εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας.

Ο εν λόγω σχεδιασμός θα πρέπει να αφορά βασικά :

• στη Χωροταξία
• στη Λεπτομερή Σχεδίαση κάθε εγκατάστασης
• στην Παρακολούθηση (Monitoring) της άγριας ζωής

Επί αυτών των βασικών παραμέτρων και ύστερα από τη σχετική τεκμηρίωση που παρουσιάζεται στο συνημμένο ΥΠΟΜΝΗΜΑ, η Ορνιθολογική προτείνει :

• Nα εξαιρεθούν από την χωροθέτηση αιολικών πάρκων οι ΖΕΠ που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί, αλλά και αυτές που η Ελλάδα οφείλει να ακόμη θεσμοθετήσει για την πλήρη εναρμόνιση της οδηγίας 79/409EEC.
  
  Επίσης θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικές προδιαγραφές για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για περιοχές που ενώ είναι σημαντικές από άποψη ορνιθοπανίδας, δεν έχουν για διαφόρους λόγους χαρακτηριστεί. Τέτοιες περιοχές είναι οι ΣΠΠ που δεν επικαλύπτονται πλήρως από τις αντίστοιχες ΖΕΠ αλλά και περιοχές που βρίσκονται στην πορεία των μεταναστευτικών διαδρόμων.
  
  Η Ορνιθολογική σαν περιβαλλοντική ΜΚΟ υποστηρίζει ότι το ιδανικό είναι να μην εγκατασταθούν αιολικά πάρκα σε καμία περιοχή του δικτύου Natura έτσι ώστε να διαφυλαχτεί ο χαρακτήρας τους ως περιοχές διατήρησης της φύσης.
   
• Όποτε προκύπτει κάποια αποδεκτή από χωροταξική άποψη θέση εγκατάστασης αιολικού πάρκου, στη συνέχεια, η λεπτομερής σχεδίαση του (πλήθος, τύπος, ακριβής θέση-διάταξη των ανεμογεννητριών και των λοιπών υποδομών τους όπως μετεωρολογικοί πύργοι κτιριακές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, υποδομές προσβάσεων κλπ) θα πρέπει να υπόκειται σε τροποποιήσεις (π.χ. ενδεχόμενη μείωση αριθμού ανεμογεννητριών ή ενδεχόμενη μετατόπιση της ακριβούς θέσης τους κλπ) με βάση τα πορίσματα ειδικής οικολογικής - ορνιθολογικής έρευνας.
  
  Θα πρέπει δηλαδή να υπάρχει ένα προκαταρκτικό στάδιο σχεδίασης που θα καταλήγει σε μία σχεδίαση (προς υποβολή στις αρμόδιες αρχές στα πλαίσια της σχετικής ΜΠΕ) η οποία θα συνοδεύεται με μία οικολογική και ειδικότερα ορνιθολογική γνωμάτευση - έκθεση, πλήρως αιτιολογημένη και βασισμένη σε επιτόπια παρακολούθηση της άγριας ζωής και ειδικότερα της ορνιθοπανίδας.
   
• Μετά την αδειοδότηση, εγκατάσταση, κατασκευή και έναρξη λειτουργίας ενός τέτοιου Αιολικού Πάρκου, θα πρέπει να ακολουθεί τουλάχιστον διετής παρακολούθηση (monitoring) της άγριας ζωής και ειδικότερα των πουλιών προκειμένου, εφ όσον εντοπιστούν αρνητικές επιπτώσεις, να αναζητηθούν και περιγραφούν κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισής τους.

Τα παραπάνω αναπτύσσονται στο υπόμνημα που ακολουθεί. Η Ορνιθολογική θεωρεί ότι η εφαρμογή των προτάσεών της εξασφαλίζει την εκμετάλλευση αυτής της ήπιας μορφής ενέργειας μέσα σε αποδεκτά επίπεδα επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον.

 

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

A. Εισαγωγή

Οι κλιματικές αλλαγές θεωρούνται ως η πιο σημαντική απειλή για την ανθρωπότητα και την παγκόσμια βιοποικιλότητα. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παίζουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση τους μειώνοντας τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου ενώ ταυτόχρονα συμβάλουν στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Η αιολική ενέργεια είναι από τις πλέον ανεπτυγμένες ανανεώσιμες πηγές και με συνεχώς αυξανόμενη συνεισφορά στην παραγωγή ενέργειας. Παρ' όλα αυτά η παραγωγή ενέργειας, ακόμη και όταν προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως η αιολική, δημιουργεί και ζημιογόνες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον.

Με βάση την οδηγία 2001/77 της ΕΕ και τις δεσμεύσεις του πρωτοκόλλου του Κυότο, μέχρι το 2010 το 20.1% του συνόλου της παραγωγής ενέργειας στην Ελλάδα οφείλει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Το 50% του παραπάνω ποσοστού αναμένεται να προέλθει από την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού.

Τα αιολικά πάρκα τοποθετούνται σε περιοχές που διασφαλίζουν μεγάλη ταχύτητα ανέμου για μεγιστοποίηση την ενεργειακής απόδοσης. Αυτές οι περιοχές σε ορισμένες περιπτώσεις περιλαμβάνουν κάποια από τα σημαντικότερα και πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη να διασφαλιστεί ότι πιθανά επιζήμια αποτελέσματα θα πρέπει αποφεύγονται και αν αυτό δεν είναι δυνατόν να ελαχιστοποιούνται.

Επιπλέον, η δημιουργία αιολικών πάρκων προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, και τη δημιουργία συνοδευτικών έργων όπως διανοίξεις δρόμων και πολλά χιλιόμετρα καλωδιώσεων. Τα συνοδευτικά αυτά έργα, είναι πιθανό σε μερικές περιπτώσεις να έχουν μεγαλύτερες επιπτώσεις σε ευαίσθητα οικοσυστήματα από ότι αυτές καθαυτές οι συστοιχίες ανεμογεννητριών.

Η Ορνιθολογική υποστηρίζει την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας με την προϋπόθεση ότι οι αναπτυξιακές προτάσεις λαμβάνουν υπόψη τα ανάλογα μέτρα για την προστασία της άγριας ζωής. Η δημιουργία των αιολικών πάρκων οφείλει να ισορροπεί με τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την αναστροφή της μείωσης της βιοποικιλότητας μέχρι το 2010. Η Ελλάδα διαθέτει αξιόλογη βιοποικιλότητα και οφείλει να την διατηρήσει σαν στοιχείο της εθνικής και παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς.

Σύμφωνα με τα Διεθνή κριτήρια αξιολόγησης της BirdLife International, η Ελλάδα διαθέτει 196 Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά.(ΣΠΠΕ) Σε αυτές περιλαμβάνονται οι υγρότοποι Ramsar και οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), της εναρμονισμένης με το εθνικό δίκαιο, οδηγίας 79/409EEC. Οι περιοχές αυτές αποτελούν τόπους αναπαραγωγής και διαχείμασης μεταξύ άλλων και παγκοσμίως απειλούμενων ειδών πουλιών (73 από τις 196 ΣΠΠΕ φιλοξενούν παγκοσμίως απειλούμενα είδη).

Ταυτόχρονα, αρκετές από τις περιοχές αυτές αποτελούν ενδιάμεσους σταθμούς στην πορεία των μεταναστευτικών πουλιών από την βορειοανατολική Ευρώπη προς την Αφρική και την Ασία.

B. Επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα

Τα αιολικά πάρκα μπορούν να επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα. Ο τόπος εγκατάστασής τους είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας στον προσδιορισμό των επιπτώσεων. Γενικά, όσο πιο κοντά βρίσκονται οι ανεμογεννήτριες σε τόπους τροφοληψίας, μετανάστευσης, κουρνιάσματος και φωλεοποίησης των πουλιών, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα της επίδρασής τους. Διακρίνονται δύο τύποι επιπτώσεων: άμεσες (προερχόμενες από συγκρούσεις με τις εν γένει κατασκευές που υπάρχουν εντός του αιολικού πάρκου) και έμμεσες (απώλεια ενδιαιτήματος, φραγμοί στη μετακίνηση, όχληση κλπ.). Επίσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι αθροιστικές επιπτώσεις, που προκαλούνται από την παρουσία και άλλων αιολικών πάρκων στην ίδια περιοχή. Έτσι, αφού κάθε μεμονωμένο αιολικό πάρκο μπορεί να συνιστά μία έστω και ελάχιστη απειλή για το περιβάλλον, όσο και αν εφαρμοστούν τα συνηθισμένα αντισταθμιστικά μέτρα, η αθροιστική επίπτωση των αιολικών εγκαταστάσεων, ήδη εγκατεστημένων και μελλοντικών, μπορεί να αποβεί πολύ σημαντική. Οι επιπτώσεις σύμφωνα με την βιβλιογραφία (Position Statement on Wind Farms and Birds, BirdLife International 2005) είναι:

Αμεση Θνησιμότητα

Η άμεση θνησιμότητα προκαλείται από πρόσκρουση των πουλιών στις πτέρυγες ή στον κορμό των ανεμογεννητριών ή στις σχετιζόμενες υποδομές, όπως υπερυψωμένα καλώδια ή στο σύστημα περιστροφής των πτερυγίων. Τέτοιου τύπου επιπτώσεις εξαρτώνται από τη λεπτομερή σχεδίαση του αιολικού πάρκου (πλήθος, τύπος, ακριβής θέση-διάταξη των ανεμογεννητριών και των λοιπών υποδομών όπως μετεωρολογικοί πύργοι, κτιριακές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, υποδομές προσβάσεων κλπ) και μπορούν να μειωθούν δραστικά με κατάλληλες τροποποιήσεις

Καταστροφή και απώλεια κατάλληλου αναπαραγωγικού βιότοπου

Αλλαγή η απώλεια βιοτόπου λόγω των εκχερσώσεων και άλλων επεμβάσεων που απαιτούνται για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και των σχετικών υποδομών.

Μειωμένη αναπαραγωγή ή βιωσιμότητα μπορεί να οδηγήσει στον αποκλεισμό των πουλιών από τον προτιμητέο βιότοπο και να μην είναι σε θέση να βρουν κατάλληλες εναλλακτικές θέσεις.

Εμπόδιο σε βασικές βιολογικές ανάγκες των πουλιών (Αναπαραγωγή - Μετανάστευση- Τροφοληψία)

Εμπόδια στη μετακίνηση των πουλιών μεταξύ των περιοχών τροφοληψίας, διαχείμασης, αναπαραγωγής, πτερόρροιας (moulting areas) ή περιοχών κουρνιάσματος (roosting areas). Επίσης, ενδεχόμενες παρατεταμένες πτήσεις εξ αιτίας των αιολικών πάρκων οδηγούν σε αύξηση των ενεργειακών αναγκών και επιδείνωση της βιωσιμότητας των πουλιών.

Ενόχληση

Ενόχληση και εκτοπισμός των πουλιών γύρω από τις ανεμογεννήτριες ή αποκλεισμός από όλη την επικράτεια του αιολικού πάρκου και επιδείνωση ζωτικών λειτουργιών τους. Ενόχληση μπορεί να υπάρξει και μόνο από την παρουσία των ανεμογεννητριών αυτών καθαυτών όπως και από τις εργασίες εγκατάστασης και συντήρησης. Συμπεραίνεται, ότι ο διαθέσιμος χώρος για την ορνιθοπανίδα ελαττώνεται, όσο αυξάνει ο αριθμός των ανεμογεννητριών ενός συγκεκριμένου αιολικού πάρκου.

Συνοπτικά, για όλους τους λόγους που αναφέρονται παραπάνω τα αιολικά πάρκα οδηγούν σε απώλεια ζωτικού χώρου για τα πουλιά.

Γ. Αιολικά Πάρκα και περιοχές ενδιαφέροντος για τη Διατήρηση της Φύσης στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, σε ότι αφορά την υπάρχουσα σύγκρουση συμφερόντων στις περιοχές υψηλού ενδιαφέροντος για την προστασία της φύσης, η εκμετάλλευση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ειδικότερα της αιολικής ενέργειας, θα πρέπει να υπακούει σε μια συμβατότητα με τους ειδικούς στόχους προστασίας αυτών των περιοχών, με τρόπο που να εφαρμόζει τις νόμιμες προϋποθέσεις διαχείρισης τους.

Το έγγραφο που εκφράζει τη θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Council of Europe, Windfarms and Birds: an analysis of the effects of windfarms on birds, and guidance on environmental assessment criteria and site selection issues. Strasbourg 2003.) σχετικά με αυτό τον προβληματισμό, είναι σαφές, όταν αναφέρει, ότι τα αιολικά πάρκα δεν πρέπει να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε περιοχές, ή σε περιοχές που θα μπορούσαν να προταθούν στο μέλλον, ως περιοχές διατήρησης της φύσης, συμπεριλαμβανομένων και των ΣΠΠΕ. Δεν είναι θεμιτό να υπάρχουν εγκαταστάσεις σε αυτούς τους τόπους, εάν προηγουμένως δεν έχει αποδειχθεί η συμβατότητά τους.

Είναι θεμελιώδες, να αναγνωρίσει κάθε χώρα τα γεωγραφικά όρια των περιοχών ειδικού ενδιαφέροντος (μεταναστευτικές οδοί και τόποι αναπαραγωγής απειλούμενων ειδών), όπου θα ήταν ασύμβατη με την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία η κατασκευή αιολικών πάρκων, προωθώντας την προστασία αυτών των περιοχών με τη δημιουργία ειδικών ζωνών προστασίας γύρω από αυτές. Ανάλογα θα πρέπει να αναγνωριστούν οι περιοχές, όπου τέτοιες δραστηριότητες δεν θεωρούνται απειλή για τη διατήρηση της φύσης και της βιοποικιλότητας.

Το ίδιο έγγραφο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. δίνει έμφαση στην εκδήλωση ενδιαφέροντος των κυβερνήσεων και της βιομηχανίας αιολικής ενέργειας, να χρηματοδοτήσουν μελέτες, για να αναλυθούν οι επιπτώσεις όχλησης και πιθανής πληθυσμιακής επίδρασης των αιολικών πάρκων επί των πληθυσμών των πουλιών, της φραγής στις μετακινήσεις τους, της θνησιμότητας και της απώλειας ενδιαιτήματος.

Μέχρι τώρα τέτοια χωροταξική ανάλυση σε εθνικό επίπεδο δεν έχει πραγματοποιηθεί, ούτε θεωρείται απαραίτητη στις αναρίθμητες αιτήσεις εγκατάστασης, που πολλές φορές υποβάλλονται αφορώντας περιοχές υψηλής οικολογικής σημασίας. Επείγει λοιπόν να αναπτυχθεί μια σαφής μεθοδολογία, που να θέτει στην πράξη τις βάσεις, για μια τέτοιου είδους ανάλυση. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα καταστεί δυνατή η επαγρύπνηση για το δημόσιο συμφέρον, που αφορά στη διατήρηση των εθνικών φυσικών αξιών.

Η Ελλάδα εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της, είναι μία χώρα όχι μόνο αρκετά ευνοημένη σε όρους αιολικής ενέργειας, αλλά επίσης και σε σχέση με φυσικά ενδιαιτήματα και τα είδη που τα χρησιμοποιούν. Η επιφάνεια που καταλαμβάνουν οι προστατευόμενες περιοχές είναι μεγάλη και περιλαμβάνει περιοχές με αξιόλογο και εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό. Για αυτό βασική θέση της Ορνιθολογικής είναι πως θα πρέπει να αναγνωριστούν ταυτόχρονα οι συμβατοί και μη συμβατοί τόποι για εγκατάσταση αιολικών πάρκων.

Τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα βρίσκονται συνήθως εγκατεστημένα σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, φυσικά εκτεθειμένες σε ανέμους μεγάλης έντασης όλο το χρόνο, με τρόπο που να μεγιστοποιεί την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αυτή την πηγή. Πολλές από αυτές τι περιοχές περιλαμβάνουν σημαντικά ενδιαιτήματα για τη διατήρηση της φύσης, μερικά εκ των οποίων είναι πολύ υψηλής περιβαλλοντικής σπουδαιότητας. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται να ληφθεί ειδική μέριμνα, ώστε να διασφαλιστεί, ότι δεν θα γίνουν συμβιβασμοί στην ενσωμάτωση περιοχών, που έχουν υποδειχτεί για διατήρηση, όπως ΖΕΠ και ΣΠΠΕ.

Εξάλλου, λαμβάνοντας υπόψη την οδηγία 92/43ΕΕC για τους οικοτόπους, και ειδικότερα το Αρθρο 6, τα σχέδια και τα προγράμματα για τα οποία, υπάρχει υποψία,, ότι μπορούν να επηρεάσουν με σημαντικό τρόπο ένα τόπο του Δικτύου Natura 2000, μόνα τους ή σε συνδυασμό με άλλα προγράμματα, θα πρέπει να υποβάλλονται σε κατάλληλη αξιολόγηση.

Προς την κατεύθυνση μίας προσπάθειας συμβιβασμού των συμφερόντων της διατήρησης της φύσης και της εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας, πρέπει να επιδιωχθεί ο προσδιορισμός των περιοχών που είναι ασύμβατες με την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Για αυτό επιβάλλεται να αναγνωριστούν οι σημαντικές περιοχές για τη διατήρηση των απειλούμενων ειδών, για την εποχική συγκέντρωση των πουλιών και για τους μεταναστευτικούς διαδρόμους.

Μία τέτοια μελέτη, χρησιμοποιούμενη σαν βάση, και ενσωματωμένη στα χωροταξικά σχέδια των περιοχών, θα έδινε τη δυνατότητα στις αρχές, να προχωρούν σε αποφάσεις με μεγαλύτερη αντικειμενικότητα, και να αξιολογούν τα προγράμματα με μεγαλύτερη ταχύτητα, συμβάλλοντας συγχρόνως τόσο στον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, όσο και στη διατήρηση και προστασία της φύσης.

Με βάση τα παραπάνω η Ορνιθολογική θεωρεί ότι θα πρέπει να εξαιρεθούν από την χωροθέτηση αιολικών πάρκων οι ΖΕΠ που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί, αλλά και αυτές που η Ελλάδα οφείλει να ακόμη θεσμοθετήσει για την πλήρη εναρμόνιση της οδηγίας 79/409EEC. Επίσης θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικές προδιαγραφές για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για περιοχές που ενώ είναι σημαντικές από άποψη ορνιθοπανίδας, δεν έχουν για διαφόρους λόγους χαρακτηριστεί. Τέτοιες περιοχές είναι οι ΣΠΠΕ που δεν επικαλύπτονται πλήρως από τις αντίστοιχες ΖΕΠ αλλά και περιοχές που βρίσκονται στην πορεία των μεταναστευτικών διαδρόμων.

Η Ορνιθολογική σαν περιβαλλοντική ΜΚΟ υποστηρίζει ότι το ιδανικό είναι να μην εγκατασταθούν αιολικά πάρκα σε καμία περιοχή του δικτύου Natura έτσι ώστε να διαφυλαχτεί ο χαρακτήρας τους ως περιοχές διατήρησης της φύσης.

Δ. Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Οι σχετικές με την εγκατάσταση αιολικών πάρκων ΜΠΕ, ως διαδικασία αξιολόγησης των επιπτώσεών τους και προσδιορισμού μέτρων προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος αποτελούν βασικό εργαλείο για την ορθολογική εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού στο πλαίσιο των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης. Παρά ταύτα, η μέχρι σήμερα εφαρμογή αυτού του εργαλείου στην Ελλάδα μόνο σε λίγες περιπτώσεις και αποσπασματικά έχει λάβει σοβαρά υπ όψη τα ειδικότερα οικολογικά και ορνιθολογικά δεδομένα των περιοχών εγκατάστασης των αιολικών πάρκων. Για το λόγο αυτό η Ορνιθολογική υποστηρίζει ότι οι εν λόγω ΜΠΕ θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Μελέτη των μόνιμων ειδών ορνιθοπανίδας της περιοχής. Η μελέτη αυτή αφορά όλα τα είδη που ζουν μόνιμα στην περιοχή και μπορεί να επηρεαστούν από την υλοποίηση του έργου. Θα πρέπει να περιλαμβάνει τους πληθυσμούς των ειδών, την χρήση των ενδιαιτημάτων και την συμπεριφορά τους ( συνήθεις διαδρομές, ύψος πτήσεων). Επιπλέον, στην μελέτη των μόνιμων ειδών θα πρέπει να συγκαταλέγονται οι νυχτερίδες αλλά και η χλωρίδα και τα ενδιαιτήματα της περιοχής. Ειδικότερα για την ορνιθοπανίδα πρέπει να καθοριστούν είδη-δείκτες (π.χ. αρπακτικά) τα οποία, προβλέπεται να αποτελέσουν τους κύριους δέκτες των επιπτώσεων.
   
• Μελέτη των μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανίδας. Είναι σημαντικό να υπάρξει μελέτη και καταγραφή των ειδών που χρησιμοποιούν την περιοχή κατά την διάρκεια της μετανάστευσης. Η αξιολόγηση της χρήσης της περιοχής ως προς αυτή την παράμετρο είναι αναγκαία για την διαβάθμιση των επιπτώσεων που θα προκύψουν από τις ανεμογεννήτριες και τις γραμμές μεταφοράς της ενέργειας. Επίσης πρέπει να ληφθούν υπόψη οι καιρικές συνθήκες οι οποίες, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις ενδέχεται να αυξάνουν τις επιπτώσεις (π.χ. χαμηλή ορατότητα).
   
• Μελέτη των μη επιδημητικών αναπαραγόμενων ειδών και των ειδών που διαχειμάζουν. Η μελέτη αυτή αφορά όλα τα είδη που χρησιμοποιούν την περιοχή ως τόπο αναπαραγωγής ή ως τόπο διαχείμασης (πληθυσμοί, χώροι φωλεοποίησης, αριθμό αναπαραγόμενων ζευγαριών).
   

Οι μελέτες των μόνιμων και μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανιδας πρέπει να γίνονται με συστηματικό τρόπο και να έχουν επαρκή χρονική διάρκεια καλύπτοντας όλες τις εποχές του χρόνου και λαμβάνοντας υπόψη και τις αθροιστικές επιπτώσεις που ενδεχομένως να υπάρχουν από την εγκατάσταση και άλλων αιολικών πάρκων σε γειτονικές περιοχές.

• Σχεδιασμός αιολικού πάρκου. Ο σχεδιασμός του αιολικού πάρκου πρέπει να πραγματοποιείται μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω μελετών. Στην φάση του σχεδιασμού πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ζώνες διέλευσης έτσι ώστε να προβλέπεται η δημιουργία ελεύθερων διαδρόμων που θα συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων κατά την διάρκεια των πτήσεων. Θεωρείται απαραίτητη η πρόβλεψη τεχνικών λύσεων για τη μείωση των επιπτώσεων αλλά ακόμη και τεκμηριωμένες εισηγήσεις ως προς, τον αριθμό τον ανεμογεννητριών όταν αυτό κριθεί απαραίτητο.
   
• Παρακολούθηση. Θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα σχέδιο παρακολούθησης της περιοχής του αιολικού πάρκου το οποίο, θα εφαρμόζεται για επαρκή χρονική περίοδο πριν την εγκατάσταση αλλά και κατά την διάρκεια λειτουργίας του αιολικού πάρκου. Το σχέδιο παρακολούθησης οφείλει να αξιολογεί και να ποσοτηκοποιεί τις επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα. Επίσης να λαμβάνει υπόψη την φαινολογία και βιολογία όλων των ειδών που είναι αντικείμενο της μελέτης (η οποία μπορεί να ποικίλει εξαιρετικά) ώστε να καλύπτεται το σύνολο του βιολογικού τους κύκλου. Τα δεδομένα που θα προκύπτουν πρέπει να δημοσιοποιούνται και να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό αντισταθμιστικών μέτρων για την μείωση των επιπτώσεων ή για την τροποποίηση συγκεκριμένων παραμέτρων του προγράμματος εγκατάστασης και λειτουργίας του αιολικού πάρκου.