Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και την Nature Conservation Consultants, εταιρεία παροχής συμβουλών σε θέματα περιβαλλοντικού σχεδιασμού) υλοποιεί από τον Αύγουστο του 2014 το πρόγραμμα LIFE+ «Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του είδους Falco eleonorae στην κλιματική αλλαγή» (LIFE13 NAT/GR/000909). Το πρόγραμμα αποτελεί συνέχεια του προηγούμενου προγράμματος LIFE03 NAT/GR/000091 “Conservation Measures for Falco eleonorae in Greece” με ανάδοχο την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, το οποίο στέφθηκε με επιτυχία και διεθνή αναγνώριση, αφού για πρώτη φορά υλοποίησε την παγκόσμια απογραφή πληθυσμού του Μαυροπετρίτη και εισήγαγε στη χώρα μας ιδιαίτερα αποτελεσματικές διαχειριστικές παρεμβάσεις αποκατάστασης των βιοτόπων αναπαραγωγής του.

Στόχοι του προγράμματος

Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη διευκόλυνση της προσαρμογής του Μαυροπετρίτη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μέσα από μια σειρά διαχειριστικών δράσεων. Συγκεκριμένα, οι στόχοι του προγράμματος αφορούν:
Τη βελτίωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους μέσω, (α) της μείωσης των απωλειών αβγών και των επιπέδων θνησιμότητας των νεοσσών, (β) της βελτίωσης της ποιότητας και αύξησης της διαθεσιμότητας θέσεων φωλιάσματος και (γ) της βελτίωσης της ποιότητας και αύξησης της διαθεσιμότητας τροφής σε επιλεγμένες αποικίες.
Τη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του είδους στις περιοχές αναπαραγωγής και διαχείμασης, μέσω (α) του προσδιορισμού των πεδίων τροφοληψίας, (β) της αξιολόγησης της ποιότητας των πεδίων τροφοληψίας και των επιπτώσεων των χρήσεων γης που απαντούν εκεί, (γ) της δημιουργίας ενός δικτύου ανταλλαγής γνώσεων και τεχνογνωσίας μεταξύ ειδικών και της οργάνωσης ημερίδων με σκοπό το σχεδιασμό και την προώθηση αποτελεσματικών αντισταθμιστικών μέτρων όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μακροχρόνιων μελετών, κυρίως σε αποικίες του είδους στην Ελλάδα, η κατάσταση των πληθυσμών του Μαυροπετρίτη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα των ενδιαιτημάτων όπου αναπαράγεται και τρέφεται, καθώς και από τη διαθεσιμότητα της τροφής. Αν και χαρακτηρίζεται ως εντομοφάγο, κατά την κρίσιμη περίοδο της αναπαραγωγής ο Μαυροπετρίτης τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με μικροπούλια, τα οποία διέρχονται από τις αποικίες του την περίοδο της φθινοπωρινής μετανάστευσης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατανομή του είδους στο Αιγαίο έχει μετατοπιστεί βορειότερα, σε συμφωνία με τα σενάρια κλιματικής αλλαγής και τις προβλεπόμενες επιπτώσεις τους στην εξάπλωση των ειδών με βάση τον Κλιματικό Άτλαντα των πουλιών της Ευρώπης (Huntley et al. 2007). Πιθανολογείται ότι αυτή η μετατόπιση σχετίζεται (α) με την σταθερά αυξανόμενη θερμοκρασία του αέρα το καλοκαίρι στην Ανατολική Μεσόγειο (β) με τη θήρευση αβγών και νεοσσών από αρουραίους και (γ) με αλλαγές στη χρονική περίοδο διέλευσης του μεταναστευτικού ρεύματος στρουθιόμορφων κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση, με αποτέλεσμα να μην είναι πλέον συγχρονισμένη με την αναπαραγωγική περίοδο του Μαυροπετρίτη.

 Δράσεις του προγράμματος

Οι βασικές δράσεις του προγράμματος είναι συνοπτικά οι παρακάτω:
• Προπαρασκευαστικές δράσεις με στόχο (α) την επικαιροποίηση της υφιστάμενης γνώσης στις σημαντικότερες αποικίες του είδους (απογραφή αναπαραγωγικού πληθυσμού, παρακολούθηση αναπαραγωγικής επιτυχίας), (β) τον προσδιορισμό του προτύπου χρήσης του χώρου στα Αντικύθηρα ως σημαντικό σταθμό ανεφοδιασμού των μικροπουλιών κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση, (γ) τον προσδιορισμό των πεδίων τροφοληψίας και την αξιολόγηση σε περιοχές αναπαραγωγής και διαχείμασης του είδους και (δ) το σχεδιασμό ενός αποτελεσματικού επιχειρησιακού πλάνου που θα αφορά την υλοποίηση των διαχειριστικών δράσεων.
• Διαχειριστικές δράσεις με στόχο (α) τη βελτίωση της ποιότητας του αναπαραγωγικού ενδιαιτήματος και της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους (εξάλειψη αρουραίων, κατασκευή τεχνητών φωλιών σε επιλεγμένες αποικίες), (β) αύξηση της διαθεσιμότητας θέσεων φωλιάσματος (κατασκευή τεχνητών φωλιών σε επιλεγμένες αποικίες), (γ) αύξηση της ποιότητας και διαθεσιμότητας τροφής, με επιλεκτικές φυτεύσεις φρουτοφόρων θάμνων και δέντρων σε στρατηγικές για τη μετανάστευση των στρουθιόμορφων τοποθεσίες.
• Δράσεις παρακολούθησης της αποτελεσματικότητας των δράσεων του προγράμματος με στόχο την επιστημονική εποπτεία και αξιολόγηση (α) της προόδου και αποτελεσματικότητας των διαχειριστικών δράσεων και (β) των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων που αποφέρει η υλοποίηση του προγράμματος σε τοπικό επίπεδο, καθώς και στις υπηρεσίες του οικοσυστήματος.
• Δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού και προβολής, με στόχο (α) την προβολή θεμάτων που αφορούν το καθεστώς προστασίας του Μαυροπετρίτη και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη νησιωτική βιοποικιλότητα και στο δίκτυο Natura 2000 σε όλες τις περιοχές μελέτης (δελτία τύπου, προβολή σε ΜΜΕ, φυλλάδια, αφίσες, υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης) (β) τη διάχυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος και την ανταλλαγή γνώσεων και τεχνογνωσίας με τα υπόλοιπα μέλη της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας (συμμετοχή σε διεθνή/πανελλήνια συνέδρια, διοργάνωση ημερίδας) και (γ) τη βελτίωση του καθεστώτος διατήρησης του είδους σε παγκόσμιο επίπεδο σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (παραγωγή και προώθηση Οδηγού Ορθής Πρακτικής σε φορείς και τοπικούς παράγοντες).

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του προγράμματος και στην ιστοσελίδα της Ορνιθολογικής.

Με απόφαση του Πράσινου Ταμείου https://www.prasinotameio.gr/index.php/el/  έχει  εγκριθεί για την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία το ποσό των 25.000€ στο πλαίσιο του προγράμματος, LIFE13 NAT/GR/000909: Διαχειριστικές δράσεις για τη διευκόλυνση της προσαρμογής του Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae*) στην κλιματική αλλαγή.