Κάθε 10 χρόνια ειδικοί επιστήμονες από όλες τις χώρες όπου αναπαράγεται ο Πελαργός (Ciconia ciconia) καταμετρούν τα αναπαραγόμενα ζευγάρια και μετρώντας τους νεοσσούς που έχουν γεννηθεί εκείνη την χρονιά, υπολογίζουν το ποσοστό της αναπαραγωγικής τους επιτυχίας. Σε αυτή την έρευνα για τις χρονιές 1984/85 και 1994/95 συντονίστρια οργάνωση ήταν η Naturschutzbund Deutschland (NABU) που είναι και ο συνεργάτης της BirdLife International στην Γερμανία. Η ίδια οργάνωση συντονίζει και την απογραφή του 2004/05.

Στα πλαίσια της 6ης Παγκόσμιας Απογραφής του Πελαργού το 2004, το Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλιών διεξήγαγε την Εθνική Απογραφή του πληθυσμού του Πελαργού το χρονικό διάστημα από 10 Ιουνίου μέχρι και μέσα Ιουλίου 2004 με απευθείας παρατήρηση και καταγραφή των φωλιών και των ζευγαριών σε όλη την Ελλάδα.

Η Απογραφή θα γίνει με την οικονομική υποστήριξη του ΥΠΕΧΩΔΕ μέσα από τα προγράμματα ΕΤΕΡΠΣ (Εθελοντισμός και Προστασία Περιβάλλοντος) σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ) και την επιστημονική υποστήριξη της BirdLife International (Παγκόσμια Ομοσπονδία Ορνιθολογικών Οργανώσεων) και της NABU(Γερμανική Ορνιθολογική Οργάνωση).

Μετά από δεκαετίες μείωσης των πληθυσμών των πελαργών, η 5η διεθνής απογραφή των πελαργών το 1994/95, σε σύγκριση με την προηγούμενη απογραφή του 1984, αποκάλυψε μια αύξηση των πληθυσμών στις περισσότερες χώρες που αναπαράγεται το είδος. Ο παγκόσμιος πληθυσμός του πελαργού, ο οποίος το 1984 ήταν περίπου 135.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια (HPa), το 1994/95 υπολογίστηκε σε περίπου 166.000. Η πιο μεγάλη αύξηση παρατηρήθηκε στο δυτικό πληθυσμό του πελαργού. Στην Ισπανία ο αριθμός των αναπαραγωγικών ζευγαριών αυξήθηκε κατά 146%, και από 6.753 ζευγάρια το 1984 έφτασε τα 16.643 ζευγάρια το 1994. Σε μερικές χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης κάποιοι πληθυσμοί είτε έμειναν σταθεροί είτε συνέχισαν να μειώνονται.

Χάρτης 1: Τάσεις του πληθυσμού του πελαργού κατά τη διάρκεια της περιόδου της 4ης διεθνούς Απογραφής του πελαργού το 1984. Ανοδικά βέλη: αριθμός αύξησης ζευγαριών αναπαραγωγής. Προς τα κάτω βέλη: αριθμός πτώσης ζευγαριών αναπαραγωγής. Τετράγωνο: σταθερώς αριθμός ζευγαριών αναπαραγωγής ή ελαφρώς κύμανση *: αριθμός ζευγαριών αναπαραγωγής πολύ μικρών και κύμανση.

Χάρτης 2: Τάσεις πληθυσμού του άσπρου πελαργού κατά τη διάρκεια της περιόδου της 5ης διεθνούς απογραφής των πελαργών 1994/95. Ανοδικά βέλη: αριθμός αύξησης ζευγαριών αναπαραγωγής. Προς τα κάτω βέλη: αριθμός πτώσης ζευγαριών αναπαραγωγής (το μέγεθος των βελών αντιπροσωπεύει την έκταση της τάσης πληθυσμών) Τετράγωνα: σταθερώς αριθμός ζευγαριών αναπαραγωγής ή ελαφρώς κύμανση.

Ο δυτικοευρωπαϊκός πληθυσμός αναπαράγεται στη Γερμανία (δυτικά από τον ποταμό Έλβα), στην Ισπανία και Πορτογαλία και στη Βόρεια Αφρική, στο Μαρόκο, στην Αλγερία και Τυνησία.

Ο δυτικός πληθυσμός υπολογίζεται ότι είναι περίπου 33.000 ζευγάρια, από τα οποία τα 28.000 φωλιάζουν στην Ευρώπη. Το 1984 το ευρωπαϊκό τμήμα του δυτικού πληθυσμού υπολογιζόταν στα 16.000 ζευγάρια δηλαδή είχε παρουσιάσει μια αύξηση 75% σε 10 χρόνια. Έτσι, ο δυτικός ευρωπαϊκός πληθυσμός που αποτελείται από ενήλικα, νεαρά και μη φωλιάζωντα ενήλικα, ανέρχεται γύρω στα 137.500 άτομα.

Η σημαντικότερη φυσική αύξηση παρουσιάστηκε στην Ισπανία (146%) και στην Βορειοανατολική Ευρώπη (Πολωνία, Λευκορωσία, Ουκρανία και Βαλτικές Χώρες: 29%). Η αύξηση του πληθυσμού της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας της Ολλανδίας, της Ελβετίας και της Σουηδίας μάλλον έχει να κάνει με τα προγράμματα επανεισαγωγής του είδους που πραγματοποιήθηκαν εκεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Για το δυτικό πληθυσμό ένας από τους λόγους της αύξησης είναι, πιθανώς, το γεγονός ότι οι μακράς διάρκειας περίοδοι ξηρασίας στο δυτικό αφρικανικό Sahel έχουν γίνει λιγότερο βαριές από τα μέσα της δεκαετία του '80 και μετά. Αλλοι λόγοι για την αυξανόμενη τάση σε αυτόν τον πληθυσμό μπορεί να είναι οικολογικές αλλαγές στην γεωργία στην Ιβηρική χερσόνησο, καθώς και η διαθεσιμότητα τροφής καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, από τους σκουπιδότοπους.

Ο ανατολικός ευρωπαϊκός πληθυσμός αναπαράγεται από τα ανατολικά του ποταμού Έλβα στην Γερμανία, μέχρι τη Μόσχα στα ανατολικά και την Τουρκία και τη νοτιοανατολική Ευρώπη στα νότια. Το μεγαλύτερο μέρος του αναπαράγεται στην Πολωνία, στην Λευκορωσία και στις Βαλτικές χώρες. Ο συνολικός αριθμός του ανατολικού πληθυσμού (ενήλικα, νεαρά και μη φωλιάζωντα ενήλικα) υπολογίζετε σε 575.000 άτομα.

Ο ανατολικός πληθυσμός ενδεχομένως έχει ωφεληθεί από τις αλλαγές στη χρήση της γης στις ανατολικο-ευρωπαϊκές χώρες, που προκαλείται από τα οικονομικά προβλήματα σε αυτές τις χώρες. Στην νοτιοανατολική Ευρώπη ο πληθυσμός είναι σταθερός ή συνεχίζει να μειώνεται, όπως και στη Δανία.

Χάρτης 3: Αποτελέσματα της 5ης διεθνούς απογραφής πελαργών στην Ευρώπη και τη Bόρεια Αφρική (συμπεριλαμβανόμενες: Αρμενία, Γεωργία, Ισραήλ, Ιράν, Νότια Αφρική, Συρία). Αριθμός ζευγαριών αναπαραγωγής (HPa) ανά χώρα το 1994/95. Όπου κανένα διαθέσιμο στοιχείο από το 1994/95, παρουσιάζονται στοιχεία από προηγούμενες απογραφές με το έτος απογραφής (εντός παρενθέσεως). * = στοιχεία που επηρεάζονται από τα προγράμματα επανεισαγωγής.

Εντούτοις, οι πληθυσμοί του Πελαργού σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα στη βορειοδυτική Ευρώπη, είναι ακόμα κρίσιμη. Λόγω της συνεχούς καταστροφής των κατάλληλων βιότοπων, η επιτυχία αναπαραγωγής αυτών των πουλιών είναι πάρα πολύ χαμηλή για να κρατήσει τους πληθυσμούς σε ένα σταθερό επίπεδο. Οι πληθυσμοί των πελαργών στη Βορειοδυτική Ευρώπη στηρίζονται, αυτή τη στιγμή, στα πουλιά που μεταναστεύουν από τις ανατολικές και νοτιοδυτικές ευρωπαϊκές χώρες, όπου η πίεση του πληθυσμού έχει αυξηθεί. Η μακροπρόθεσμη επιβίωση του άσπρου πελαργού στη δυτική Ευρώπη μπορεί μόνο να επιτευχθεί, εάν κατάλληλοι βιότοποι, ιδιαίτερα υγρότοποι και περιοδικά πλημμυρισμένα λιβάδια πεδινών περιοχών, προστατευθούν και αποκατασταθούν σε μεγάλη κλίμακα.

Περιοχές διαχείμασης

Ο δυτικός πληθυσμός του πελαργού διαχειμάζει στην δυτική Αφρική νότια από την Σαχάρα στην γραμμή Σάχελ. Στην Σενεγάλη, νότια Μαυριτανία, Μάλι, Νιγηρία, Μπουρκίνα Φάσο, Καμερούν και Τσαντ.

Ο ανατολικός πληθυσμός διαχειμάζει στη Βόρεια Αφρική, στο Τσαντ και το Σουδάν, και στην Ανατολική Αφρική από την Κένυα και την Τανζανία μέχρι την Νότια Αφρική.

Πίνακας 1: Αποτελέσματα των διεθνών απογραφών πελαργών το 1984 και το 1994/95, και τάσεις πληθυσμών από το 1984 και 1994/95. Στις τάσεις: + και - = στοιχεία μόνο από μια απογραφή διαθέσιμη, με πληροφορίες για την αύξηση ή τη μείωση, ++ = ισχυρή αύξηση λόγω του προγράμματος επανεισαγωγής * = στοιχεία που επηρεάζονται από το πρόγραμμα επανεισαγωγής.