Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και του ΤΕΕ να οργανώσει αυτή την Συνέντευξη Τύπου.

Ελπίζουμε ότι αυτή τη συνάντηση είναι η αρχή για την διεκδίκηση μίας γενικότερης αλλαγής κατεύθυνσης στη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος που έχει δυνατότητες για τουριστική εκμετάλλευση στην Ελλάδα.

Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των σημαντικών πτηνών της Ελλάδας, φιλοξενούνται κυρίως στις περιοχές που η ΚΥΑ παραχωρεί σε ιδιώτες: παράκτιοι υγρότοποι, όχθες ποταμών, παραθαλάσσια δάση και παραλίες νησιών. Για τα πουλιά η ΚΥΑ αυτή σημαίνει: αύξηση της όχλησης σε ανέγγιχτες ή χαμηλής όχλησης περιοχές, αύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας στους βιότοπους των πουλιών, αύξηση υποδομών για πρόσβαση, αύξηση θορύβου. Η αύξηση αυτή της όχλησης και της δραστηριότητας δεν έχει εγγενή αρνητικά χαρακτηριστικά, αλλά ότι η ΚΥΑ δεν τις περιορίζει στο βαθμό εκείνο που χρειάζεται: αυξάνει δηλαδή την όχληση και την καταστροφή των βιοτόπων σε περιοχές που αυτό είναι ανεπίτρεπτο.

Η ΚΥΑ αφήνει απροστάτευτες τις ευαίσθητες αυτές περιοχές μπροστά στην υψηλή όχληση που θα δημιουργηθεί, γιατί αντιλαμβάνεται ως πρόβλημα μόνο την αλλαγή των μορφολογικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Στον 21ο αιώνα αυτή είναι μία πολύ περιορισμένη και παρωχημένη αντίληψη του φυσικού περιβάλλοντος. Η διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος πρέπει να γίνεται βάσει των αναγκών του. Θα είναι πολύ δύσκολο τα παρυδάτια πουλιά της χώρας μας να βρουν να φωλιάσουν εάν οι περισσότερες παραποτάμιες και παρόχθιες υγροτοπικές εκτάσεις έχουν υψηλό βαθμό όχλησης από τουριστικές δραστηριότητες. Το ίδιο ισχύει και για τις παραλίες των νησιών οι οποίες θα γεμίσουν με καντίνες, λυόμενα και ομπρέλες˙ παραλίες όπου βρίσκουν τροφή είδη προτεραιότητας για την Ελλάδα, όπως ο Θαλασσοκόρακας και ο Αιγαιόγλαρος.

Η ΚΥΑ βάζει σε κίνδυνο την κατάσταση των πληθυσμών των κοινών ειδών πουλιών σε εθνικό επίπεδο. Κυρίως όμως θα δημιουργήσει ακόμα πιο επιβαρυντικές συνθήκες για τα προστατευόμενα είδη πουλιών τα οποία προστατεύονται αυστηρά από την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία.

Οι δικλείδες ασφαλείας της ΚΥΑ δεν επαρκούν, καθώς υπάρχουν σοβαρά ζητήματα που αφορούν στα ευπαθή οικοσυστήματα, τα οποία η Πολιτεία δεν προστατεύει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι πολλοί και σημαντικοί παράκτιοι υγρότοποι της Ελλάδας, οι οποίοι είναι ήδη στο ‘στόχαστρο’ της βραχυπρόθεσμης οικονομικής εκμετάλλευσης και δεν έχουν θεσμοθετηθεί (σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν καν καταγραφεί) και οι οποίοι θα μείνουν ανυπεράσπιστοι από τις επιπτώσεις της ΚΥΑ.

Επίσης, η ΚΥΑ λέει ότι στις προστατευόμενες περιοχές ισχύει το «καθεστώς ειδικής προστασίας». Παρόλα αυτά, όλοι γνωρίζουμε καλά πως η πλήρη θεσμοθέτηση, με ΦΔ και με Προεδρικά Διατάγματα, ισχύουν μόνο για το 1/3 των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας. Ποιο νομικό καθεστώς θα ισχύει λοιπόν για τις υπόλοιπες μη-θεσμοθετημένες παράκτιων προστατευόμενες περιοχές?

Τέλος, δεν έχει γίνει καμία σοβαρή αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός νομοθετήματος που θα επηρεάσει το φυσικό περιβάλλον και τις χρήσεις του σε εθνικό επίπεδο. Βραχυπρόθεσμα μπορεί να φαίνεται ότι η ΚΥΑ θα αποφέρει οικονομικά οφέλη, αλλά η κακοδιαχείριση των περιοχών αυτών μακροπρόθεσμα θα φέρει ζημία.

Ο αιγιαλός, οι λίμνες, τα ποτάμια, τα παραθαλάσσια δάση και οι παράκτιοι υγρότοποι της Ελλάδας, όλα θα επηρεαστούν αρνητικά από αυτή την ΚΥΑ. Το πολύτιμο και οικολογικά ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον αυτών των φυσικών σχηματισμών κατέχει μοναδικά χαρακτηριστικά και φιλοξενεί πολύ σημαντική βιοποικιλότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Πολιτεία αντί να το προστατέψει και να προωθήσει τα μοναδικά αυτά χαρακτηριστικά με τρόπο τέτοιο που να επωφελεί και το περιβάλλον, τον οικο-τουρισμό ή ήπιο τουρισμό κατά περιπτώσεις, αλλά και την τοπική κοινωνία, αντίθετα, καταστρέφει όχι μόνο αισθητικά αλλά και λειτουργικά πια τις μοναδικές αυτές περιοχές της χώρας μας.

Ζητάμε:

1. Να αποσυρθεί η ΚΥΑ. Ο υπάρχον νόμος 2971/2001 αποτελεί ένα επαρκές νομικό πλαίσιο διαχείρισης του αιγιαλού, αν και με αρκετές προβληματικές διατάξεις οι οποίες καλούν για μία νέα συνολική αναθεώρηση του νομικού πλαισίου προστασίας του αιγιαλού.
2. Να εκπονηθεί ουσιαστική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προκειμένου να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις του νέου νομικού πλαισίου για τον αιγιαλό πάνω στο φυσικό περιβάλλον και την βιοποικιλότητα σε εθνικό επίπεδο.
3. Να εξαιρεθούν από την παραχώρηση σε ιδιώτη οι περιοχές που προστατεύονται από το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο (Natura 2000, Ramsar κλπ).
4. Να υπάρχει ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο που θα περιορίζει τις χρήσεις αναψυχής σε μη-πλήρως θεσμοθετημένες και προς θεσμοθέτηση περιοχές με περιβαλλοντική σημασία (παράκτιες Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά, Καταφύγια Άγριας Ζωής κλπ).
5. Να δημιουργηθεί ένα νομικό πλαίσιο προστασίας και διαχείρισης του αιγιαλού και των παρόχθιων περιοχών με γνώμονα την εσωτερική αξία των βιοτόπων και της βιοποικιλότητας των περιοχών αυτών, τις περιβαλλοντικές τους υπηρεσίες και την βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα, και όχι με γνώμονα την βραχυπρόθεσμη οικονομική εκμετάλλευσή τους.

Για περισσότερες πληροφορίες:
Μαλαμώ Κορμπέτη
Υπεύθυνη Θεμάτων Πολιτικής Περιβάλλοντος
mkorbeti@ornithologiki.gr