H μετανάστευση των Αρπακτικών πουλιών πάνω από τα Αντικύθηρα και στις δύο μεταναστευτικές περιόδους δεν παρουσιάζει τη δυναμική αυτής του Βοσπόρου, του Γιβραλτάρ ή του Ισραήλ. Έχει όμως, κάποια χαρακτηριστικά που της προσδίδουν μεγάλη αξία, με σημαντικότερα από όλα το σύνολο των ειδών (26) και τους μεγάλους αριθμούς πουλιών που περνούν από εκεί.

Σε γενικές γραμμές, δε συνηθίζεται η διάσχιση μεγάλων θαλάσσιων επιφανειών από μεγάλα μεταναστευτικά πουλιά (αρπακτικά, μεγάλα παρυδάτια και υδρόβια), γιατί αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα την κατανάλωση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας, γεγονός πολύ αρνητικό για τη συνέχιση του ταξιδιού τους.

Παρόλα αυτά, χιλιάδες αρπακτικά διανύουν μια τεράστια επιφάνεια 3.500 χιλιομέτρων Θάλασσας και Ερήμου κατά τη διάρκεια των δύο μεταναστευτικών περιόδων, γεγονός που δημιουργεί πολλά ερωτήματα. Θα μπορούσαν να ακολουθήσουν, όπως χιλιάδες άλλα πουλιά, το μεταναστευτικό διάδρομο πάνω από το Βόσπορο και να αποφύγουν τυχόν ανεπιθύμητες καταστάσεις, όπως άσχημες καιρικές συνθήκες πάνω από τη θάλασσα, μεγάλες αμμοθύελλες στην έρημο, μη εύρεση τροφής κ.α. που βάζουν σε κίνδυνο το ταξίδι τους.

Γενικά συμπεράσματα ξεχωριστά για κάθε είδος ή οικογένεια

Pernis apivorus

Ο Σφηκιάρης Pernis apivorus είναι το πιο κοινό και πολυπληθές είδος κατά τη μετανάστευση. Παρατηρείται σε πολύ μεγάλους αριθμούς και στις δύο μεταναστευτικές περιόδους. Συγκριτικά με άλλες περιοχές της Μεσογείου, στις οποίες γίνονται μετρήσεις (Σικελία, Νότια Ιταλία, Μάλτα, Σαρδηνία, Κορσική), μπορούμε να πούμε ότι στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα έχουν καταγραφεί, αν όχι οι μεγαλύτεροι, σίγουρα από τους μεγαλύτερους αριθμούς του είδος. Είναι σημαντικό να παρακολουθηθεί ο πληθυσμός του όχι μόνο στα Αντικύθηρα, αλλά και στις δύο Χερσονήσους, του Μαλέα και στο Ταίναρο, καθώς και στο Δέλτα του Ευρώτα. Έτσι, θα υπάρχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της μετανάστευσης του είδους από τον ελληνικό χώρο.

Milvus sp.

Ο Τσίφτης Milvus migrans είναι και αυτός κοινός και στις δύο μεταναστευτικές περιόδους. Η μετανάστευση πάνω από τα Αντικύθηρα, αν και το νησί δεν αποτελεί σημαντικό μεταναστευτικό διάδρομο για το είδος, είναι σημαντικό να παρακολουθηθεί πιο προσεκτικά, ιδιαίτερα την άνοιξη.

Ο Ψαλιδιάρης Milvus milvus έχει καταγραφεί μόνο το φθινόπωρο. Ίσως, κάποια πουλιά να περνούν αργότερα τον Οκτώβριο. Το μεγαλύτερο μέρος τους πληθυσμού του βρίσκεται στη δυτική Ευρώπη και είναι περισσότερο μεταναστευτικός από ότι ο πληθυσμός της ανατολικής Ευρώπης.

Neophron percnopterus

Ο Ασπροπάρης Neophron percnopterus δε μεταναστεύει συχνά από την περιοχή, καθώς προτιμά να μην περνά πάνω από μεγάλα θαλάσσια περάσματα. Είναι ο μοναδικός αντιπρόσωπος αυτής της κατηγορίας των αρπακτικών, δηλαδή των πτωματοφάγων, που έχει παρατηρηθεί στη μετανάστευση. Το όρνιο Gyps fulvus είχε κάποιες παρουσίες παλιότερα στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα ιδιαίτερα από άτομα που βρίσκονταν σε φάση διασποράς ίσως από τις αποικίες της Κρήτης, όμως τα τελευταία χρόνια δεν έχει καταγραφεί καμία, ούτε στο ένα νησί ούτε στο άλλο. Ο μικρός αριθμός του Ασπροπάρη που περνά από τα Αντικύθηρα, ενδεχομένως να σχετίζεται με τη μείωση, γενικότερα, του πληθυσμού του τόσο στον ελληνικό χώρο αλλά και στα Βαλκάνια, όπου αναπαράγεται.

Circaetus gallicus

O Φιδαετός Circaetus gallicus είναι ένα είδος κοινό και πολυπληθές κατά την μετανάστευση σε όλη την Μεσόγειο, γενικότερα. Για άγνωστους λόγους έχουν παρατηρηθεί περισσότερα πουλιά στα Κύθηρα από ότι στα Αντικύθηρα. Ίσως γιατί στα Κύθηρα να βρίσκουν περισσότερη και ευκολότερα τροφή με αποτέλεσμα να κάθονται περισσότερο εκεί και να είναι ευκολότερος ο εντοπισμός τους. Δεν αποκλείεται στο φθινοπωρινό πέρασμα να περνούν αργότερα, στα μέσα του Οκτώβρη και για αυτό να μην έχει παρατηρηθεί μεγάλος αριθμός.

Accipiter sp.

Τα τρία είδη της οικογένειας (Διπλοσάϊνο A.gentilis, Ξεφτέρι A.nisus, Σαΐνι A.brevipes) που έχουν καταγραφεί στο Αντικύθηρα ανήκουν στην κατηγόρια των αρπακτικών που μεταναστεύουν πετώντας ενεργητικά, δηλαδή χτυπώντας τα φτερά τους, και όχι με αερογλιστρήματα εκμεταλλευόμενα τα θερμά ανοδικά ρεύματα, όπως κάνουν μεγαλύτερα αρπακτικά όπως οι γύπες και οι αετοί. Για το λόγο αυτόν, αποκτά ιδιαίτερη σημασία ο μεγάλος αριθμός από πουλιά αυτής της οικογένειας που περνούν από το νησί.

Όσον αφορά τo Σαΐνι, είδος με περιορισμένη αναπαραγωγική κατανομή (Βαλκανική), ακολουθώντας το φθινόπωρο τη βαλκανική χερσόνησο στη μετανάστευση του έχει παρατηρηθεί μεγάλος αριθμός του αναπαραγωγικού πληθυσμού να περνά από τα Αντικύθηρα. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να παρακολουθείται η εξέλιξη του πληθυσμού του κατά τη μετανάστευση. Το Διπλοσάϊνο είναι ιδιαίτερη περίπτωση μιας και σε γενικές γραμμές δεν πραγματοποιεί τέτοιες μετακινήσεις ιδιαίτερα πάνω από θάλασσα. Παρόλα αυτά από τα Αντικύθηρα περνά ένας σημαντικός αριθμός και στις δύο μεταναστευτικές περιόδους.

Circus sp.

Τα στοιχεία που υπάρχουν δείχνουν ότι άλλες περιοχές της Μεσογείου δεν χρησιμοποιούνται από τους Κίρκους για μαζική μετανάστευση, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στα Αντικύθηρα. Υπάρχει συνεχόμενη και καθημερινή μετανάστευση κίρκων, και από τα τέσσερα είδη, (Καλαμόκιρκος Circus aeruginosus, Βαλτόκιρκος C. cyaneus, Στεπόκιρκος C. macrourus, Λιβαδόκιρκος C. pygargus) και στις δύο μεταναστευτικές περιόδους. Η μετανάστευση ειδικά των Στεπόκιρκων από τα Αντικύθηρα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς το νησί βρίσκεται αρκετά δυτικά σε σχέση με την κύρια πληθυσμιακή κατανομή του είδους καθώς και από τις βασικές μεταναστευτικές οδούς που χρησιμοποιεί. Αν και αρκετά πουλιά περνούν από τη Σικελία και τη Μάλτα, από τις μέχρι τώρα μετρήσεις που έχουν γίνει σε αυτές τις περιοχές, οι αριθμοί είναι πολύ μικρότεροι από αυτούς των Αντικυθήρων. Ο Στεπόκιρκος είναι ένα είδος που τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός του έχει μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και για αυτό έχει συμπεριληφθεί στα Απειλούμενα προς Εξαφάνιση (Annex I) της ευρωπαϊκής οδηγίας 79/409. Επίσης ο πληθυσμός του Λιβαδόκιρκου παρουσιάζει μείωση κυρίως από την εντατικοποίηση των καλλιεργειών. Είναι σημαντικό λοιπόν να παρακολουθείται ο πληθυσμός τους που μεταναστεύει από το νησί πιο συστηματικά.

Buteo sp.

Και τα δύο είδη της οικογένειας (Γερακίνα Buteo buteo και το Αετογερακίνα Buteo rufinus) που περνούν από τα Αντικύθηρα, αλλά και το ένα υποείδος (Στεπογερακίνα Buteo buteo vulpinus ή αλλιώς Buteo vulpinus, όπως αναφέρεται τελευταία) έχουν πολύ συχνή και πολυπληθή παρουσία. Από τα τρία είδη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Στεπογερακίνα, λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού πουλιών που περνούν από τα Αντικύθηρα. Επίσης, πολύ σημαντική είναι και η παρουσία της Αετογερακίνας, είδος που το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού πληθυσμού φωλιάζει στον Ελληνικό χώρο, με αρκετά άτομα σε κάθε πέρασμα.

Aquila sp.

Σημαντική μπορεί να θεωρηθεί και η συχνή παρουσία λίγων ατόμων Βασιλαετού (Aquila heliaca), κυρίως στην ανοιξιάτικη μετανάστευση. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στα Αντικύθηρα έχει καταγραφεί η μεγαλύτερη ημερήσια συγκέντρωση Βασιλαέτων στον ελληνικό χώρο.

Ο Κραυγαετός (Aquila pomarina) έχει συχνή παρουσία, με αρκετά άτομα, κυρίως, στη φθινοπωρινή περίοδο. Τα Αντικύθηρα αποτελούν το δυτικότερο σημείο της ετήσιας εποχιακής μετανάστευσης του είδους δηλαδή τα άτομα που περνούν από εκεί δεν είναι περιπλανώμενα ή έχουν βρεθεί τυχαία.

Από αυτήν την οικογένεια, η πρόσφατη παρουσία δύο νεαρών ατόμων Στεπαετού (Aquila nipalensis) την άνοιξη του 2006 αυξάνει την σημαντικότητα του νησιού και για τα αρπακτικά μεγάλου μεγέθους, κατά τη διάρκεια των δύο μεταναστευτικών περιόδων, που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν μεταναστεύουν πάνω από μεγάλα θαλάσσια περάσματα. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και παρουσία ενός ενήλικου ατόμου τον Οκτωβρίου του 2006 στα Κύθηρα.

Hieraaetus sp.

Στα Αντικύθηρα έχουν καταγραφεί και τα δύο είδη της οικογένειας. Ο Σπιζαετός Hieraaetus fasciatus φωλιάζει στο νησί αλλά κάποια νεαρά άτομα περνούν από εκεί το φθινόπωρο στην φάση της διασποράς. Ο Σταυραετός Hieraaetus pennatus είναι αρκετά συχνός στην μετανάστευση. Κάποιες μετρήσεις είναι από τις υψηλότερες στον Μεσογειακό χώρο. Είναι από τα μεσαίου μεγέθους αρπακτικά τα οποία συνηθίζουν να μετακινούνται με ενεργητικό πέταγμα. Βέβαια, πάνω από την στεριά εκμεταλλεύονται τα θερμά ρεύματα αλλά όχι όπως άλλα είδη. Σημαντική η παρουσία του στο νησί και είναι ένα από τα είδη που πρέπει να παρακολουθηθεί η μετανάστευση του από τα Αντικύθηρα προσεκτικότερα.

Pandion haliaetus

Οι Ψαραετοί Pandion haliaetus μεταναστεύουν κυρίως πάνω από τις ακτές των Αντικυθήρων και τη θάλασσα, γι' αυτό και υπάρχει πρόβλημα με την καταγραφή τους. Σίγουρα ο αριθμός που περνά είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που έχει καταγραφεί παίρνοντας ως βάση τις μετρήσεις στα Κύθηρα και στο δέλτα του Ευρώτα.

Falco sp.

Μια μεγάλη οικογένεια με πολλούς αντιπροσώπους στα Αντικύθηρα. Ο Μαυροπετρίτης Falco eleonorae είναι μεταναστευτικό είδος και φωλιάζει στο νησί. Τα τελευταία χρόνια παρακολουθείται ο πληθυσμός του πιο συστηματικά, με μετρήσεις που γίνονται στα μέσα του Σεπτέμβρη. Το Χρυσοκέρακο Falco biarmicus φωλιάζει στα Αντικύθηρα, δεν αποκλείεται, μάλιστα, και λίγα άτομα να μεταναστεύουν από εκεί. Ο Πετρίτης και το Βραχοκιρκίνεζο Falco tinnunculus φωλιάζουν και είναι 'μόνιμοι κάτοικοι', όπως και το Χρυσογέρακο. Παρόλα αυτά, μεγάλος αριθμός από Βραχοκιρκίνεζα μεταναστεύουν από το νησί, ενώ την άνοιξη του 2006 επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά μετανάστευση Πετρίτη Falco peregrinus από εκεί. Και οι δύο τελευταίες περιπτώσεις παρουσιάζουν πολύ ενδιαφέρον για την μελλοντική και πιο προσεκτική παρακολούθηση της μετανάστευσης τους.

Η παρουσία του Στεπογέρακου Falco cherrug κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση στα Κύθηρα, στο Δέλτα του Ευρώτα και στα Αντικύθηρα παρουσιάζει εξίσου πολύ μεγάλο ενδιαφέρον γιατί, παρόλο που δεν είναι τόσο εμφανής και συχνή, αν εξεταστούν όλες οι παρατηρήσεις από τα μέρη αυτά, τότε διαπιστώνει κανείς ότι μεταναστεύει από την περιοχή σχεδόν κάθε χρόνο.

Τα Κιρκινέζι Falco naumanni μεταναστεύει από τα Αντικύθηρα και ισχύει και εδώ το ίδιο και με άλλα απειλούμενα είδη που προαναφέρθηκαν. Ο αριθμός των πουλιών που περνούν είναι μεγάλος και θα είχε ενδιαφέρον να παρακολουθηθεί πιο προσεκτικά. Το Μαυροκιρκίνεζο Falco vespertinus είναι μια ακόμα ενδιαφέρουσα περίπτωση, αφού οι πληθυσμοί του παρουσιάζουν πολύ μεγάλη μείωση τα τελευταία χρόνια. Η παρακολούθηση του πληθυσμού του στα Αντικύθηρα θα πρέπει να είναι από τις προτεραιότητες τα επόμενα χρόνια.