Το θεσμικό πλαίσιο για την «περιβαλλοντική πληροφορία» διευρύνει πολλαπλά τα δικαιώματα των πολιτών σε σχέση με τη γενική νομοθεσία για την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα. Κοινοτικές οδηγίες, συγκεκριμένα η 90/313/ΕΟΚ και πρόσφατα η 2003/4/ΕΚ, και διεθνής συνθήκη, συγκεκριμένα η Σύμβαση του ’αρχους που κυρώθηκε με το ν.3422/02, αποτέλεσαν τη «μήτρα» των ρυθμίσεων της εθνικής νομοθεσίας, η οποία ολοκληρώθηκε με την κοινή υπουργική απόφαση η.Π. 11764/653/2006.
Οι σημαντικές πτυχές των κανόνων για την περιβαλλοντική πληροφορία αφορούν α) την ευρύτατη νομοθετική έννοια της, β) το μεγάλο αριθμό των φορέων που υποχρεούνται σε παροχή τέτοιων πληροφοριών, γ) τις σύντομες προθεσμίες προς απάντηση και δ) τη μη αναγκαία επίκληση εννόμου συμφέροντος για την υποβολή αίτησης και υποχρέωση παροχής πρόσβασης. Ειδικότερα, η ανωτέρω υπουργική απόφαση, η οποία δεσμεύει όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και αρχές, εξειδικεύει ως περιεχόμενο της έννοιας της περιβαλλοντικής πληροφορίας «οποιαδήποτε πληροφορία σε γραπτή, ακουστική, ηλεκτρονική ή άλλη υλική μορφή», που αφορά « την κατάσταση των στοιχείων του περιβάλλοντος... παράγοντες, όπως οι ουσίες, η ενέργεια, ο θόρυβος... τα απόβλητα, οι εκπομπές... μέτρα... όπως οι πολιτικές, η νομοθεσία, τα σχέδια... εκθέσεις για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας» και άλλα δεδομένα, όπως συναφείς οικονομικές αναλύσεις και ζητήματα δημόσιας υγείας.
Ειδική μνεία γίνεται στους υδροβιότοπους, τις παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές και τη βιοποικιλότητα, θέματα που συνιστούν άμεσο αντικείμενο ενασχόλησης περιβαλλοντικών Μ.Κ.Ο. όπως η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Η υπουργική απόφαση, που ενσωματώνει σε μεγάλο βαθμό και τις προβλέψεις της Σύμβασης του Ααρχους, ορίζει με ευρύτητα και τις «δημόσιες αρχές» που υποχρεούνται σε παροχή πληροφόρησης - έγγραφης απάντησης αλλά και στοιχείων όπως διοικητικά έγγραφα, αλλά και μελέτες, τοπογραφικά κ.λ.π.
Ειδικότερα, ως δημόσιες αρχές εν προκειμένω νοούνται τόσο οι «κλασικές» δημόσιες υπηρεσίες - κεντρικές, περιφερειακές και της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως τα δασαρχεία, οι διευθύνσεις περιβάλλοντος των νομαρχιών και περιφερειών αλλά και οι δήμοι - αλλά και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ασκούν καθήκοντα ή αρμοδιότητες δημόσιας αρχής, όπως λ.χ. η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης, τα Ολυμπιακά Ακίνητα κ.α..
Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να υποβάλλει σχετική γραπτή αίτηση, χωρίς να προβάλλει συγκεκριμένο τοπικό ή άλλο δεσμό με την υπόθεση για την οποία ζητεί παροχή στοιχείων. Εδώ έγκειται η σημαντικότερη, ίσως, διοικητική καινοτομία των ρυθμίσεων, καθώς η υπηρεσία δεν μπορεί να αρνείται την παροχή επικαλούμενη λ.χ. έδρα ή κατοικία σε τόπο άλλο από όπου διαπιστώνεται το πρόβλημα. Η υποχρέωση της δημόσιας αρχής έγκειται αφενός σε έγγραφη απάντηση και αφετέρου σε παροχή των πληροφοριών σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών, που μπορεί να παρατεθεί με ειδική αιτιολογημένη απάντηση μέχρι εξήντα μέρες (2 μήνες) από την παραλαβή της αίτησης.
Εξαιρέσεις από την παροχή περιβαλλοντικής πληροφορίας προβλέπονται, είναι δε τόσο οι συνήθεις που αφορούν π.χ. την εθνική άμυνα, όσο και ασυνήθεις αλλά εύλογες, όπως η άρνηση παροχής στοιχείων όταν πρόκειται για εντοπισμό σπανίων ειδών. Σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων των δημοσίων αρχών προβλέπονται διοικητικές προσφυγές αλλά και ένδικα μέσα για αποζημίωση των θιγομένων. Αξίζει, τέλος, να επισημανθεί ότι σύμφωνα με την νομοθεσία, οι πληροφορίες πρέπει να είναι «ενημερωμένες, ακριβείς και συγκρίσιμες».
