Η Λαγγόνα (Phalacrocorax pygmeus) ανήκει μαζί με άλλα 36 είδη στην οικογένεια των Φαλακροκορακίδων. Είναι το μικρότερο σε μέγεθος είδος της οικογένειας, με μήκος σώματος 45-55 εκ. και άνοιγμα πτερύγων 80-90 εκ.. Το χρώμα του σώματός της είναι μαύρο ενώ του κεφαλιού της καφετί. Έχει μακριά ουρά και μικρό κεφάλι και ράμφος.

Ζει σε υγροτόπους με στάσιμα ή λίγο ρέοντα ρηχά γλυκά νερά και σπανιότερα, το χειμώνα, σε παράκτιους υγροτόπους. Φωλιάζει κατά αποικίες σε καλαμιώνες ή σε πυκνά δένδρα, μόνο του ή με ερωδιούς, Κορμοράνους, Χουλιαρομύτες κ.ά.. Τρέφεται με μικρά ψάρια και σπανιότερα με μικρά υδρόβια θηλαστικά και καρκινοειδή που πιάνει βουτώντας.

Γεννάει την άνοιξη 3-6 αυγά που επωάζουν εναλλάξ και οι δύο γονείς για 27-30 ημέρες. Οι νεοσσοί ανεξαρτοποιούνται σε ηλικία 70 περίπου ημερών.

Το είδος χαρακτηρίζεται ως κινδυνεύον σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο, περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ για την προστασία των πουλιών και των βιοτόπων τους και σε παγκόσμιο επίπεδο, χαρακτηρίζεται ως Σχεδόν Απειλούμενο.

Η παγκόσμια κατανομή της Λαγγόνας που παλαιότερα απλωνόταν από την Αλγερία έως την Αράλη, σήμερα περιορίζεται στις ανατολικές ακτές της Αδριατικής, το βόρειο Αιγαίο, τη Μαύρη Θάλασσα ώς την Κασπία αλλά και στο Ιράκ. Οι χώρες στις οποίες πλέον αναπαράγεται είναι οι Αλβανία, Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία, Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν και Ιράκ, ενώ λίγα ζευγάρια αναπαράγονται στην Ουγγαρία και στη Σλοβακία.

Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην Ευρώπη, εκτιμάται σε 6.400 έως 7.300 ζευγάρια, ενώ η μεγαλύτερη αποικία του βρίσκεται στο Δέλτα του Δούναβη, με περίπου 4.000 ζευγάρια.

Οι αναπαραγόμενοι στα Βαλκάνια πληθυσμοί διαχειμάζουν στις ΒΑ ακτές της Μεσογείου, κυρίως στο Β. Αιγαίο και στις ΝΑ ακτές της Αδριατικής καθώς και στις εσωτερικές λίμνες της περιοχής. Δακτυλιωμένα άτομα από το Δούναβη εντοπίστηκαν στο Δέλτα του Νέστου και στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Οι αναπαραγόμενοι στη Μαύρη Θάλασσα πληθυσμοί ενδεχομένως διαχειμάζουν στην Τουρκία, ενώ ο πληθυσμός της Κασπίας μετακινείται το χειμώνα νοτιότερα.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ε.Ε. όπου αναπαράγεται η Λαγγόνα. Στις Λίμνες Μικρή Πρέσπα και Κερκίνη βρίσκονται οι σημαντικότερες αποικίες της, ενώ υπάρχει κι ένας μικρός πληθυσμός στη Λίμνη Πετρών. Παλαιότερα, φώλιαζε και στο Δέλτα του Αξιού, στις Λίμνες Ισμαρίδα και Καστοριάς, στο Δέλτα του Έβρου και στο Πόρτο Λάγος. Οι σημαντικότερες περιοχές διαχείμασης στην Ελλάδα είναι κυρίως οι μεγάλοι υγρότοποι της Θράκης και της Μακεδονίας.

Οι κυριότεροι λόγοι μείωσης των πληθυσμών της Λαγγόνας τα τελευταία έτη, είναι η αποξήρανση και η σοβαρή υποβάθμιση των υγροτόπων, η ρύπανση των γλυκών νερών, η ενόχληση και η καταστροφή των παρόχθιων δασών, καθώς και το παράνομο κυνήγι και ο πνιγμός πολλών Λαγγόνων σε δίχτυα.

Οι γνώσεις μας για τη Λαγγόνα στην Ελλάδα μέχρι σήμερα, προερχόταν από τις ειδικές έρευνες που πραγματοποιούνταν στη Λίμνη Κερκίνη και από τις μεσοχειμωνιάτικες μετρήσεις των υδρόβιων πουλιών.

Το 1997 άρχισε ένα τριετές πρόγραμμα LIFE για την Προστασία του είδους στην Ελλάδα που υλοποιείται από το WWF, την ΕΟΕ και την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών σε 10 υγροτόπους στη Μακεδονία και στη Θράκη. Ήδη, από τα πρώτα αποτελέσματα, διαπιστώθηκε ότι η Ελλάδα αποτελεί πολύ σημαντική περιοχή για το είδος. Κατά το χειμώνα του 1997 μετρήθηκαν μεγάλοι αριθμοί που αποδεικνύουν ότι το μεγαλύτερο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού διαχειμάζει στην Ελλάδα. Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στη χώρα μας, φαίνεται να ξεπερνά τα 600 ζευγάρια.

Είναι φανερό πως με ιδιαίτερη αίσθηση ευθύνης θα πρέπει να ληφθούν μέτρα προστασίας και ειδικές δράσεις στην Ελλάδα, δεδομένου ότι αποτελεί σημαντικότατη περιοχή για το είδος. Οι κυριότερες ενέργειες που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν για τη διατήρηση των πληθυσμών της Λαγγόνας τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες είναι η προστασία των υγροτόπων, η διαρκής παρακολούθηση της ποιότητας των χαρακτηριστικών τους, η ενημέρωση του κοινού για τη σημασία και την αξία τους και η λήψη ειδικών διαχειριστικών μέτρων για τη βελτίωση των περιοχών διατροφής και αναπαραγωγής του είδους. Επιπλέον, περαιτέρω έρευνα για το είδος και στις υπόλοιπες χώρες όπου ζει, θα βοηθούσε στην κατανόηση της οικολογίας και των πληθυσμών του, δεδομένου ότι οι γνώσεις μας μέχρι σήμερα είναι περιορισμένες.