Η Νανόχηνα (Anser erythropus) είναι μια μικρόσωμη χήνα από 53 έως 65 εκ., έχει φτέρωμα σκοτεινόχρωμο καφέ - γκρι, με μαύρες ραβδώσεις στην κοιλιά. Το ράμφος της είναι ροδόχρωμο, μικρό και κοντό, τα πόδια της είναι πορτοκαλόχρωμα, ενώ οι φτερούγες όταν είναι κλειστές, ξεπερνούν την άκρη της ουράς. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι το λευκό στο μέτωπό της που ανεβαίνει ψηλά στο στέμμα καθώς και ο κίτρινος δακτύλιος γύρω από το μάτι.
Έτσι ξεχωρίζει από τη μεγαλύτερή της Ασπρομέτωπη Χήνα (Anser albifrons). Τα νεαρά άτομα έχουν και αυτά τον κίτρινο δακτύλιο αλλά τους λείπει το λευκό στη βάση του ράμφους και οι μαύρες ραβδώσεις στην κοιλιά.
Η Νανόχηνα φωλιάζει σε μία στενή ζώνη που αρχίζει από την Σκανδιναβία και εκτείνεται κατά μήκος της αρκτικής Ρωσίας μέχρι τη χερσόνησο του Anadyr της ΒΑ Σιβηρίας, στο Βερίγγιο Πορθμό. Ο αναπαραγωγικός της βιότοπος βρίσκεται στις ζώνες της τούνδρας και της τάιγκα, ενώ τρέφεται με διάφορα είδη βλάστησης και το χειμώνα κυρίως με πόες. Το είδος ξεχειμωνιάζει στα Βαλκάνια, στην Κασπία Θάλασσα και ανατολικά στην Κίνα και την Κορέα. Οι χώροι διαχείμανσης της στην Ευρώπη βρίσκονται κυρίως στην Ουγγαρία. Στα νότια Βαλκάνια η Νανόχηνα ξεχειμωνιάζει κυρίως στην Ελλάδα, σε παράκτιους υγρότοπους με ανοιχτές χέρσες ή καλλιεργούμενες εκτάσεις αλλά και σε λίμνες στο εσωτερικό της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, στη χώρα μας τη συναντάμε κυρίως στο Δέλτα του Έβρου, στην Κερκίνη και στην Λίμνη Μητρικού.
Πρόκειται για την σπανιότερη χήνα της Ευρώπης (Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ) και είναι παγκόσμια απειλούμενο είδος. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα οι πληθυσμοί της Νανόχηνας υπέστησαν μία δραματική μείωση τόσο στους χώρους φωλιάσματος όσο και στους χώρους διαχείμανσης ή κατά μήκος των ζωνών μετανάστευσης. Από τη δεκαετία του 1940 οι πληθυσμοί της έχουν μειωθεί περισσότερο από 90% με αποτέλεσμα σήμερα ο παγκόσμιος πληθυσμός να κυμαίνεται περίπου στις 50.000 άτομα, εκ των οποίων περίπου 1000 άτομα ξεχειμωνιάζουν στην Ευρώπη.
Οι λόγοι αυτής της μείωσης δεν είναι πλήρως γνωστοί. Η απώλεια των βιοτόπων, η ενόχληση, το κυνήγι και η έντονη θήρευση από φυσικούς εχθρούς στις περιοχές αναπαραγωγής δεν μπορούν να εξηγήσουν ικανοποιητικά την έντονη μείωση των πληθυσμών. Η εξήγηση αναζητάται στην απώλεια των κατάλληλων θέσεων διαχείμανσης και το έντονο κυνήγι σε αυτές τις περιοχές. Πάντως για να δοθεί μια πιο τεκμηριωμένη απάντηση στο τι φταίει, απαιτείται περισσότερη πληροφόρηση σε θέματα που αφορούν τις συνήθειες και τις ανάγκες του είδους.
Τα στοιχεία που υπάρχουν από τον προηγούμενο αιώνα δείχνουν μια ευρύτερη κατανομή του είδους στην χώρα μας καθώς υπάρχουν παρατηρήσεις στο Δέλτα του Σπερχειού και στην Αττική. Στις αρχές του αιώνα αναφέρεται ως κοινό είδος στην κοιλάδα του Στρυμόνα και στην Κερκίνη, ενώ η μείωση του είδους μεταπολεμικά είναι έντονη με τις μεγαλύτερες μετρήσεις στο Δέλτα του Έβρου (1630 άτομα το Φεβρουάριο του 1963 και 480 άτομα τον Ιανουάριο του 1973). Στους υπόλοιπους υγρότοπους οι σημαντικότεροι αριθμοί σημειώθηκαν στην Κερκίνη με 70 άτομα τον Ιανουάριο του 1985 και 40 άτομα τον ίδιο μήνα του 1974.
Στην Ελλάδα, οι κίνδυνοι προέρχονται από τις γενικότερες επεμβάσεις στους υγρότοπους, με κυριότερη επέμβαση τη μετατροπή των ελών, στα οποία τρέφονταν η Νανόχηνα, σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Όμως, και το κυνήγι μέχρι πρόσφατα ήταν σημαντική απειλή. Η απαγόρευση της θήρας όλων των χηνών το 1993 δεν άλλαξε ουσιαστικά την κατάσταση, καθώς το πρόβλημα της λαθροθηρίας συνεχίζει να υπάρχει.
Για την καλύτερη προστασία της Νανόχηνας στη χώρα υλοποιείται πρόγραμμα Life, με σκοπό να προστατευτούν όσο γίνεται καλύτερα οι θέσεις κλειδιά στην Β.Ελλάδα. Επιπλεόν, αναγκαία είναι η δημιουργία ζωνών προστασίας έτσι ώστε να μην ενοχλούνται τα πουλιά και να παρακολουθούνται πιο αποτελεσματικά οι πληθυσμοί της. Τέλος, απαραίτητο είναι, αφενός να γίνουν μελέτες για την οικολογία του είδους και αφετέρου, να ενημερωθεί το κοινό και κυρίως οι κυνηγοί, για τη σημασία του είδους και πως να το αναγνωρίζουν.
