Τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει η λίμνη του Δύστου στην Εύβοια, την επέκταση δηλαδή των καλλιεργειών εις βάρος του υγρού στοιχείου, αποκάλυψαν οι φετινές Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδροβίων που πραγματοποιήθηκαν στον πολύ σημαντικό αυτό υγρότοπο τον περασμένο Ιανουάριο από εθελοντές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.

Τον Οκτώβριο του 2014 ξέσπασε φωτιά στον καλαμώνα της λίμνης που κατέκαψε πάνω από το 70% της συνολικής του έκτασης. Στη συνέχεια, περιοχές που άλλοτε καλύπτονταν από καλάμια και εφάπτονταν με καλλιέργειες, οργώθηκαν και αποδόθηκαν στη γεωργία. Αυτός ο φαύλος κύκλος αποτελεί πάγια τακτική ορισμένων αγροτών της περιοχής. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που ξεσπάει φωτιά, αυτή την φορά όμως, οι διαστάσεις που πήρε ήταν πολύ μεγάλες. Το ευτύχημα είναι ότι η αναπαραγωγική περίοδος των πουλιών που φωλιάζουν εντός του καλαμώνα, όπως ο σπάνιος και απειλούμενος Ήταυρος (Botaurus stellaris) είχε ολοκληρωθεί. Παρόλα αυτά, μειώθηκε σημαντικά ο διαθέσιμος χώρος φωλεοποίησης αφού παρά την άμεση φυσική αναγέννηση, θα χρειαστεί αρκετό διάστημα ώστε τα καλάμια να αποκτήσουν το ύψος που θα προσφέρει την κατάλληλη κάλυψη για να φτιάξουν τις φωλιές τους τα πουλιά.

Φωτογραφία: Λευτέρης Σταύρακας

Ο υγρότοπος της λίμνης Δύστου αποτελεί έναν «ξεχασμένο» θησαυρό της Εύβοιας, αφού φιλοξενεί πολύ μεγάλη ποικιλία πουλιών (πάνω από 180 είδη), ενώ στα νερά της βρίσκουμε και την πολύ σπάνια Βίδρα (Lutra lutra). Αξιοσημείωτη, ανάμεσα στα άλλα, είναι η ύπαρξη του μοναδικού γνωστού ζευγαριού Λευκών Πελαργών (Ciconia ciconia) της Εύβοιας, καθώς και πλήθος αρπακτικών πουλιών (όπως η Αετογερακίνα Buteo rufinus, ο Φιδαετός Circaetus gallicus και το Κιρκινέζι Falco naumanni) που εκμεταλλεύονται την ύπαρξη πληθώρας τροφής (μεγάλα έντομα, μικρά θηλαστικά και ερπετά) τόσο εντός της λίμνης, όσο και στις όμορες αγροτικές εκτάσεις και τους παρακείμενους λόφους.

Παρά το γεγονός, όμως, ότι ανήκει στο δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας, λόγω ακριβώς της μεγάλης σημασίας που έχει για τα πουλιά, μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον από την Πολιτεία για την ουσιαστική προστασία της. Επιπλέον, αν και είχε προκηρυχθεί στο παρελθόν διαγωνισμός για Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη από την τότε Νομαρχία Εύβοιας, ποτέ δεν ολοκληρώθηκε με αποτέλεσμα αυτή η πολύ σημαντική περιοχή για την Εύβοια να παραμένει «ξέφραγο αμπέλι» στις ορέξεις ορισμένων που επιζητούν την πλήρη αποξήρανσή της και την απόδοση της έκτασής της στην εντατική καλλιέργεια. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι παραδοσιακές ξηρικές καλλιέργειες (σιτάρι) που επικρατούσαν άλλοτε στην περιοχή έχουν δώσει τη θέση τους στις υδροβόρες καλλιέργειες την ντομάτας και του καρπουζιού που στερούν από τη λίμνη το πολύτιμο νερό και την έχουν μεταμορφώσει σε έναν απέραντο καλαμώνα με ελάχιστα ανοίγματα.

Η λίμνη του Δύστου κινδυνεύει με αφανισμό, ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει ιδανικό οικοτουριστικό προορισμό με σημαντικά οφέλη για την τοπική κοινωνία, αφού συνδυάζει ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον με μια πλούσια βιοποικιλότητα. Η Ορνιθολογική καλεί την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να λάβει άμεσα μέτρα αποκατάστασης και προστασίας του σημαντικού αυτού υγροτόπου της Εύβοιας. Είναι καιρός να μπει φρένο στις κοντόφθαλμες πρακτικές που βλάπτουν άμεσα τη φύση αλλά και, μακροπρόθεσμα, τον άνθρωπο.