Καθώς οι περισσότεροι υγρότοποι της Αττικής έχουν συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια, οι τεχνητές λίμνες του Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης», τα φυλλοβόλα και κωνοφόρα δέντρα, οι καλαμιώνες και οι αγροτικές καλλιέργειες, προσελκύουν πολλά είδη πουλιών και άλλα είδη ζώων σε όλες τις εποχές του χρόνου. Την ευθύνη για τη διαχείριση του Πάρκου έχει ειδικός Οργανισμός Διοίκησης & Διαχείρισης (κοινωφελής οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα) με τη συμμετοχή των τριών γειτονικών Δήμων.

Το Πάρκο, ανάμεσα στους Δήμους Ιλίου, Αγίων Αναργύρων και Καματερού, έχει έκταση 1000 στρ. και αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια άγριας ζωής στο αστικό περιβάλλον της Αθήνας. Την τελευταία δεκαετία, μέλη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας παρατηρούν συστηματικά τα πουλιά έχοντας καταγράψει περίπου 170 διαφορετικά είδη.

Η Ορνιθολογική διοργανώνει δύο προγράμματα για μαθητές σε συνεργασία με τον Οργανισμό Διοίκησης & Διαχείρισης του Πάρκου. Για την υλοποίηση των προγραμμάτων προβλέπεται εθελοντική συμβολική συμμετοχή 2 € ανά μαθητή.

"Τα πουλιά στην πόλη"

Η υλοποίηση του προγράμματος «Τα πουλιά στην πόλη» γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες και εκπαιδευτικές διαδρομές (βλ. συνημμένο χάρτη του Πάρκου «Α. Τρίτσης»). Το πρόγραμμα το οποίο υλοποιείται για τρίτη συνεχή χρονιά, στοχεύει:

• στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία στους μαθητές και εκπαιδευτικούς για δημιουργική δραστηριότητα και μάθηση γύρω από το φυσικό περιβάλλον στις αστικές περιοχές μέσα σε ένα μοναδικής ομορφιάς πάρκο
• στην υποστήριξη των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων (σε θεματικές ενότητες όπως άγρια πανίδα και χλωρίδα, αστικό περιβάλλον, νερό κ.ά.) με επιτόπου γνωριμία με την άγρια φύση, τη ζωή στα διάφορα οικοσυστήματα δίνοντας έμφαση στην ορνιθοπανίδα.

Η δομή του προγράμματος είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να προσαρμόζεται στις μαθησιακές και ηλικιακές απαιτήσεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας έως Γ' Γυμνασίου.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

α) Επίσκεψη στο Κέντρο Προσανατολισμού & Ενημέρωσης

Στον ειδικά διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο γίνεται η υποδοχή των μαθητών και δίνονται γενικές πληροφορίες για το Πάρκο και τη φύση στην πόλη καθώς και για τα οικοσυστήματα στις διαφορετικές εποχές του χρόνου με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων. Κατόπιν τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και ενημερώνονται για την επιλεγμένη δραστηριότητα/διαδρομή. Ακολούθως δίνονται συμπληρωματικές πληροφορίες, όπως κανόνες συμπεριφοράς και ασφάλειας για την κίνηση στο Πάρκο. Τέλος, στην κάθε ομάδα διανέμονται φύλλα εργασίας τα οποία θα χρησιμοποιήσουν στο πεδίο.

β) Περιήγηση στη «Διαδρομή της Λίμνης»

Πρόκειται για ειδικά διαμορφωμένα εκπαιδευτικά μονοπάτια με ενημερωτικές πινακίδες ερμηνείας περιβάλλοντος στα λιμναία, δασικά και αγροτικά οικοσυστήματα του Πάρκου, αντίστοιχα. Η περιήγηση γίνεται από ειδικευμένους συνοδούς της Ορνιθολογικής, ενώ παράλληλα οι μαθητές σε προκαθορισμένες στάσεις συλλέγουν στοιχεία για τη μελέτη πεδίου με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών και χρήση των φύλλων εργασίας.

γ) «Οι ιπτάμενοι φίλοι μας»

Ανάλογα με την εποχή του χρόνου είναι δυνατό να οργανώνονται ειδικά δρώμενα, όπως παρατήρηση πουλιών κατά τη μετανάστευση (Οκτώβριος και Φεβρουάριος - Μάρτιος) με ειδικό εξοπλισμό της Ορνιθολογικής (κιάλια, τηλεσκόπια, οδηγοί πεδίου). Επίσης, κατά τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο, Απρίλιο και Μάιο μπορούν να οργανωθούν περιηγήσεις που αποσκοπούν στην γνωριμία των παιδιών με τις νυχτερίδες και τον μοναδικό τρόπο επικοινωνίας τους, καθώς το Πάρκο, έπειτα από έρευνα της Ορνιθολογικής, είναι από τους πιο σημαντικούς βιοτόπους τους στην Αττική.

"Μία λίμνη στην πόλη μας"

Το πρόγραμμα δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τη φύση, να έχουν μια πρώτη ίσως γνωριμία με απειλούμενα είδη και να κατανοήσουν τη σημασία της ιδιαίτερης συμπεριφοράς που πρέπει να υιοθετούν όταν βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές και γενικότερα στη φύση. Τα παιδιά, έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το βιοτικό και το αβιοτικό περιβάλλον προσεγγίζοντάς το συναισθηματικά (βγάζουν φωτογραφίες, παρατηρούν, θαυμάζουν), αλλά και επιστημονικά (πραγματοποιούν μετρήσεις, παρατηρούν στο στερεοσκόπιο, ερμηνεύουν τον καιρό). Επίσης, ασκούν δεξιότητες (χειρονακτικές, μαθηματικές, κ.ά.), αυξάνουν την παρατηρητικότητά τους, έρχονται σε επαφή με τη νέα τεχνολογία, δημιουργούν και παίζουν.

Στο τελικό στάδιο του προγράμματος πραγματοποιείται αξιολόγηση της συμμετοχής των μαθητών στις δραστηριότητες η οποία περιλαμβάνει συμπλήρωση φύλλων εργασίας που περιέχουν ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών, προτάσεις για διάκριση σωστού/λάθους, κ.ά. Σε περίπτωση που υπάρχει διαθέσιμος χρόνος, η ολοκλήρωση του προγράμματος εμπλουτίζεται με παιχνίδια όπως κρεμάλα, σταυρόλεξο κ.ά.

Το πρόγραμμα «Μία λίμνη στην πόλη μας» περιλαμβάνει δύο βασικές ενότητες δραστηριοτήτων. Οι ενότητες καλύπτουν και τις τρεις κατηγορίες στόχων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αποσκοπώντας στην απόκτηση γνώσεων, στην ευαισθητοποίηση (συναισθηματικός τομέας) αλλά και στην ανάδειξη ψυχοκινητικών - πρακτικών δεξιοτήτων. Η πρώτη ενότητα «Εξερευνώντας τη λίμνη» απευθύνεται στο μαθησιακό επίπεδο Α' Γυμνασίου έως Γ' Λυκείου ενώ η δεύτερη «Μικροί επιστήμονες... και καλλιτέχνες!» απευθύνεται κυρίως σε μαθητές Προσχολικής Αγωγής έως Δ' Δημοτικού.

 «Εξερευνώντας τη λίμνη»

Η ενότητα αυτή στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και γνωριμία των παιδιών με τους υγρότοπους, τις προστατευόμενες περιοχές και την έννοια της βιοποικιλότητας. Οι δραστηριότητες που την απαρτίζουν κατηγοριοποιούνται γενικά στις θεματικές: νερό, χλωρίδα και πανίδα της λίμνης, καθώς και στον προσανατολισμό και την κίνηση των παιδιών στη φύση και πραγματοποιούνται σε υπαίθριους και στεγασμένους χώρους. Περιλαμβάνει τις παρακάτω βασικές δραστηριότητες:

Στο χώρο του Πάρκου

• Συλλογή δείγματος νερού από διαφορετικά σημεία της λίμνης
• Μέτρηση διαφάνειας νερού (με χρήση του δίσκου του Secchi)
• Παρατήρηση πουλιών
• Συλλογή φύλλων, χώματος κ.ά., για παρατήρηση με το στερεοσκόπιο
• Παρατήρηση συγκεκριμένης περιοχής στο έδαφος με μεγεθυντικό φακό
• Καταγραφή και αναγνώριση των βασικών ειδών χλωρίδας με ιδιαίτερη έμφαση στην παρόχθια βλάστηση
• Καταγραφή συντεταγμένων της διαδρομής (με χρήση GPS)
• Υπολογισμός ύψους δέντρων
• Μετεωρολογία (πρόβλεψη καιρού, διεύθυνση ανέμου κτλ)
• Προσανατολισμός (με χρήση πυξίδας)

Την περίοδο που δεν παρατηρούνται πολλά είδη πουλιών (Απρίλιο-Ιούνιο) δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα σε άλλα βιοτικά στοιχεία του Πάρκου. Ανάλογα με την εποχή και το διαθέσιμο χρόνο, υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης φωλιών σε οικότοπους (πουλιών, βατράχων, νυχτερίδων), καταγραφής και αναγνώρισης εντόμων και του υπαίθριου εκπαιδευτικού παιχνιδιού «Το ταξίδι ενός μεταναστευτικού πουλιού».

• Αλλες Δραστηριότητες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
• Πώς να συμμετάσχετε