Το κτήμα της Επταλόφου

Μέσα στο εύφορη κοιλάδα του ποταμού Κηφισού, με το εξαιρετικό κλίμα, η τοποθεσία του σημερινού πάρκου "τερπνή και χαρίεσσα" γοήτευσε κάποτε τόσο την βασίλισσα Αμαλία που θέλησε να το αποκτήσει.

Έτσι, το πάρκο (1.000 στρ.) είναι μέρος του μεγάλου (2.500 στρ.) κτήματος που απέκτησε (μεταξύ των ετών 1848-1861) η βασιλική οικογένεια της νεοαπελευθερωθείσας Ελλάδας προκειμένου να δημιουργήσει ένα πρότυπο Κέντρο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας.

Για να βελτιώσει και να εκσυγχρονίσει τις αγροτικές δραστηριότητες στην περιοχή έγιναν τότε εντατικές προσπάθειες τις οποίες επόπτευε η ίδια η Αμαλία.

Στο αγρόκτημα φυτεύτηκαν χιλιάδες οπωροφόρα δέντρα, 3.700 μουριές, πολλά στρέμματα φιστικιές, ~180 στρ. αμπέλια, χιλιάδες ελαιόδεντρα και σπάνιες ποικιλίες καλλωπιστικών φυτών από το εξωτερικό. Δούλεψαν οι ανακτορικοί κηπουροί Σμιτ και Μπαρώ που είχαν φτιάξει και τον Βασιλικό Κήπο. Καλλιεργήθηκε επίσης βαμβάκι, δημητριακά, πατάτες, ψυχανθή κ.ά.

Το κτήμα γέμισε ζώα που έφεραν από διάφορα σημεία της Ευρώπης αλλά και από την Αφρική και τις Ινδίες. Αγελάδες, πρόβατα μερινός, αραβικά άλογα, μέχρι και Καμηλοπαρδάλεις!

Τα προϊόντα του κτήματος απέσπασαν επαίνους και βραβεία σε εκθέσεις της εποχής.

Με φανερή την επιρροή της "Μεγάλης Ιδέας" (για την απελευθέρωση του Γένους-όλου δηλαδή του Ελληνισμού-), στους έξι φυσικούς λοφίσκους που υπήρχαν στο αγρόκτημα προστέθηκε το 1857 με εντολή της Αμαλίας και ένας 7ος τεχνητός. Στους λόφους αυτούς η βασίλισσα έδωσε ονόματα Αργοναυτών: Ιάσων, Πολυδεύκης, Κάστωρ, Θησέας, Ηρακλής, Ορφεύς, Πηλεύς. Η ίδια έδωσε στο κτήμα την επωνυμία "Επτάλοφος", όπως ονομάζεται αλλιώς και η Κωνσταντινούπολη.

Αν και το κτήμα πέρασε ήδη από το 1870 σε χέρια άλλων ιδιωτών, υπάρχουν αρκετά στοιχεία να θυμίζουν την περίοδο εκείνη.

Μεταξύ αυτών βέβαια, ο "πύργος βασιλίσσης". Πρόκειται για την βασιλική έπαυλη που κατασκευάστηκε στη θέση ενός παλιού πύργου. Το κτίσμα είναι γοτθικού ρυθμού, κατ'απομίμηση του πύργου Hohen Schwangau όπου γεννήθηκε ο Όθωνας.

 

Σύντομη αναδρομή στη διαχείριση του κτήματος της Επταλόφου

Στην ευρύτερη περιοχή του σημερινού πάρκου υπήρχαν κατά την Τουρκοκρατία μεγάλα τσιφλίκια που, τα χρόνια της απελευθέρωσης, πέρασαν σε χέρια εύπορων οικογενειών.

 

• 1ος αγοραστής κτήματος 300 στρ. που βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού πάρκου είναι ο Ανδριώτης καραβοκύρης Ιωάννης Παπαθεοδώρου Λεφάκης
  
   
• 1838 το κτήμα αγοράζουν οι άγγλοι John Williams και George Miles για να το καλλιεργήσουν συστηματικά.
  
   
• 1840 μοναδικός ιδιοκτήτης γίνεται ο John Williams.
  
   
• 1848 αγοράζεται το κτήμα από τον Δημήτριο Κοντάκη.
  
   
• 1848 τον ίδιο χρόνο, με προτροπή της Αμαλίας, αγοράζεται το κτήμα από την βασιλική οικογένεια.
  
   
• 1848-1861 με τη σύναψη άλλων 47 συμφωνητικών διαμορφώνεται ένα ενιαίο κτήμα 2.500 στρ.
  
   
• 1854 εγκαινιάζεται το κτίριο "πύργος βασιλίσσης".
  
   
• 1857 με την προσθήκη 7ου τεχνητού λοφίσκου η Αμαλία ονομάζει το κτήμα "Επτάλοφος".
  
   
• 1862 καταργείται δυναμικά η βασιλεία του Όθωνα και η αντιβασιλεία της Αμαλίας. Έντονο αντιοθωνικό-αντιβασιλικό μένος σταματούν κάθε έργο στο κτήμα της Επταλόφου.
  
   
• 1863 με το ψήφισμα της Β' Εθνικής Συνελεύσεως της 3ης Ιουλίου 1863, η διαχείριση του κτήματος της Επταλόφου ανατίθεται στο Υπουργείο των Οικονομικών
  
   
• 1864 το κτήμα ενοικιάστηκε στον Ηλία Παπαηλιόπουλο (σύζυγο της Κυρίας των Τιμών Πηνελόπης Λιδωρίκη-Παπαηλιοπούλου).
  
  
• 1870 αγοράζει το κτήμα ο βαρώνος Σίμων Σίνας
  
   
• 1878 περιέρχεται στον Γεώργιο Παχύ. Μετά το θάνατό του το κτήμα περνά στην οικογένεια Σερπιέρη (αφού η κόρη του Γ. Παχύ, η Λαυρία, είχε παντρευτεί τον Φερνάρδο, γιο του Ιταλού διάσημου μεταλλωρύχου και επιχειρηματία Giovani Baptista Serpieri).
  
   
• 1987 εκπονούνται οι πρώτες μελέτες από τον Οργανισμό Αθήνας και κατοχυρώνεται ο ενιαίος χαρακτήρας της έκτασης που κινδύνευε να διαμελιστεί από αντιφατικές χρήσεις.
  
   
• 1993 ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας σε συνεργασία με το ΥΠΕΧΩΔΕ προχωρούν στην δημοπράτηση της πρώτης φάσης του έργου για την δημιουργία ενός πρότυπου οικολογικού πάρκου και υπερτοπικού πόλου αναψυχής.
  
   

Τα στοιχεία προέρχονται από την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση του Πολιτιστικού Κέντρου Μελίνα Μερκούρη, Δήμου Ιλίου:
Διώτη Μαρίνου, Σπύρου Γεωργόπουλου 1995: "ΙΛΙΟΝ πορεία στους αιώνες".