Εδώ και πάνω από δέκα χρόνια, μέσω των παραλαβών του Ελληνικού Κέντρού Περίθαλψης Αγρίων Ζώων, παρατηρούμε τα αποτελέσματα της Ελληνικής έμφυτης απείθειας προς τους νόμους γενικώς, πάνω στην άγρια ζωή της Ευρώπης. Τονίζω το "Ευρώπης" γιατί δε γίνεται πάντα αυτομάτως κατανοητό ότι τα περισσότερα πουλιά που πυροβολούνται στη διάρκεια της κυνηγγετικής περιόδου, προέρχονται από χώρες σαν την Φινλανδία, την Τσεχία και τη Σλοβακία, τη Ρωσία αλλά ακόμα και τη Γαλλία. Αυτό έχει αποδειχτεί χάρις στις επανευρέσεις δακτυλιδιών σε απειλούμενα είδη όπως Βασιλαετούς, Ψαραετούς, Φιδαετούς αλλά και Χαλκοκουρούνες ή Λεπτόραμφους Γλάρους.

Είναι πολύ πιθανό όπως έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό αδικοχαμένων τα Σαββατοκύριακα στην Εθνική, λόγω αδιαφορίας προς τον οδικό κώδικα, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο έχουμε τα πρωτεία στον άσκοπο φόνο κυρίως πουλιών, λόγω αδιαφορίας προς τον κυνηγετικό κώδικα, πάλι κυρίως γιορτές και Σαββατοκύριακα. Όπως ο "μάγκας" οδηγός προσπερνά ριψοκίνδυνα και θέτει σε κίνδυνο τα ίδια του τα παιδιά, έτσι κι ο "λεβέντης" κυνηγός δίνει τη χαριστική βολή στα είδη που κινδυνεύουν από τόσες άλλες αιτίες, πυροβολώντας αδιάκριτα ότι κινείται, ακόμη, μερικές φορές κι ανθρώπους πίσω από τους θάμνους.

Το φαινόμενο της λαθροθηρίας, έξω από την Ελλάδα υπάρχει βέβαια -δεν είμαστε διόλου μοναδικοί- αλλά εκεί, το πρόβλημα αυτό, που λέγεται "poaching", είναι οργανωμένο. Πρόκειται για πλήρως εξοπλισμένους παρανόμους ή ομάδες παρανόμων, οι οποίοι φονεύουν μεγάλα κυρίως ζώα με σκοπό το κέρδος από τις γούνες, το κρέας, τα κέρατα ή το λίπος, συμμετέχοντας στο παγκόσμιο οργανωμένο έγκλημα παράνομου κέρδους από εισαγωγές/εξαγωγές ζωικών προϊόντων, κάτι αντίστοιχο με το εμπόριο ναρκωτικών.

Ο μέσος Γερμανός, Έγγλέζος ή Καναδός, δε σκέφτεται να παρανομήσει, με τον ίδιο τρόπο που τηρεί τα όρια ταχύτητας στην Εθνική και φοράει τη ζώνη ασφαλείας όταν μπαίνει στο αυτοκίνητο. Με δυό λόγια, σκέφτεται πριν ενεργήσει. Ο μέσος Έλληνας είτε δεν είναι καλά πληροφορημένος προτού πάρει το όπλο του, είτε απλώς βγαίνει να πυροβολήσει για διασκέδαση, αδιαφορώντας για τα είδη που αποτελούν τους στόχους του, επεκτείνοντας στη φύση τα φαινόμενα που ζει στην πόλη, όπως την άναρχη και αυθαίρετη δόμηση και το κυκλοφοριακό χάος.

Αυτό που μέχρι πρόσφατα (πριν 40-50 χρόνια) συγκρατούσε τους Έλληνες από το να εξοντώσουν την πανίδα ήταν η άγραφη παράδοση -που έλεγε, εν συντομία, "φρόντιζε να έχεις πέρδικες να φας και του χρόνου" -αλλά και η φτώχεια (τα φυσίγγια ήταν ακριβά), η έλλειψη μέσων μεταφοράς κι οδικού δικτύου μ'αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές απρόσιτες περιοχές. Λες και από τότε που η άγραφη παράδοση έγινε γραπτός νόμος και μάλιστα αρκετά καλός, έγινε ξαφνικά ένα είδος καταπίεσης ενάντια στο οποίο πρέπει, για να αποδείξουμε τη λεβεντιά μας, να επαναστατήσουμε. Παράλληλα άλλαξαν και τα οικονομικά μας... και ξεχάσαμε το παρελθόν μας τελείως, ακριβώς όπως ξεχάσαμε ότι κάποτε ήμασταν κι εμείς λαός οικονομικών μεταναστών όπως σήμερα οι Αλβανοί κι οι Πακιστανοί.

Όσο οργανωμένη είναι η λαθροθηρία σε άλλες χώρες, αντίστοιχα υπάρχουν οργανωμένα κρατικά συστήματα ελέγχου της κατάστασης, όπως για παράδειγμα το DNR (Τμήμα Φυσικών Πόρων) του Καναδά, που διατηρεί, μυστικό προσωπικό και μυστικά γραφεία ελέγχου, ακριβώς όπως στις κατασκοπικές ταινίες, πράγμα που υποχρεώνει τους λαθροθήρες να βελτιώνονται και να εξοπλίζονται για να αναπεξέλθουν.

Οι υπάλληλοι του DNR για παράδειγμα, δεν έχουν ακόμη και το δικαίωμα να μιλούν για το επάγγελμά τους στους φίλους τους. Ακόμη, γίνονται σοβαρές ενέργειες για να σωθουν τα είδη από οργανωμένους "poachers", όπως για παράδειγμα η μεταφορά ολόκληρου πληθυσμού ειδών σε ασφαλείς τοποθεσίες, κάτι που έγινε με τους λευκούς ρινόκερους που μεταφέρθηκαν από την κυβέρνηση μιας αφρικανικής χώρας στην Αμερική, με σκοπό να επιστραφούν όταν γίνει δυνατός ο έλεγχος του εμπορίου των κεράτων τους που πωλούνται ως αφροδισιακό στην Κίνα.

Εδώ βέβαια, αυτά φαντάζουν ονειρικά. Το φαινόμενο της λαθροθηρίας, όπως είπαμε, δεν έχει οικονομικό στόχο και είναι μια αυθόρμητη εξέγερση, ένα ξέσπασμα του σημερινού καταπιεσμένου Έλληνα των πόλεων ή κωμοπόλεων, εναντίον της φύσης που του θυμίζει το φτωχό του παρελθόν. Όσο ανοργάνωτος και αν είναι ο Έλληνας λαθροθήρας σε σχέση με τον συνάδελφο του Γερμανό μορφωμένο συλλέκτη ή Καναδό έμπορο, τόσο και οι υπηρεσίες, ανοργάνωτες και χωρίς κονδύλια, αδυνατούν να ελέγξουν την κατάσταση, που ούτως ή άλλως δε μπορεί να ελεγχθεί ακόμη και από μυστικές υπηρεσίες τύπου Τζειμς Μπόντ, γιατί ο εχθρός δεν είναι συγκεκριμένος. Είναι το χάος που υπάρχει στα μυαλά των σύγχρονων Ελλήυων και θα χρειαστεί τουλάχιστον καμιά εικοσαριά χρόνια για να μπει σε κάποια τάξη, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, και να γίνει φανερό το αποτέλεσμα της αλλάγης που θα επιφέρουν τα διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα για το περιβάλλον στη νοοτροπία της πλειοψηφίας. Είναι πιθανό όμως, μέχρι τότε, πολλά είδη να έχουν χαθεί... κι οπωσδήποτε μια Ελλάδα χωρίς πανίδα δε θα μας αρέσει πια...

Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν τι μέτρα μπορούν να ληφθούν; Η μόνη λύση που κάπως μπορεί να συντηρήσει την κατάσταση είναι ο περιορισμός της διάρκειας της κυνηγετικής περιόδου, γιατί είναι ο απλούστερος και ο μόνος εφικτός τρόπος ελέγχου που μπορεί να εφαρμοστεί, με βάση την κατάσταση στη χώρα μας. Αυτό δεν απέχει πολύ σα λογική, από την απομάκρυνση μέχτι νεωτέρας των ρινοκέρων από το πεδίο δράσης των λαθροθήρων στην Αφρική, λόγω αδυναμίας προς το παρόν, ελέγχου της κατάστασης.

Είναι το μόνο -ημίμετρο βέβαια- που μπορεί να σώσει κάποια είδη, εφ'όσων από τις αναμφισβήτητες στατιστικές των παραλαβών του ΕΚΠΑΖ έχει αποδειχθεί ότι το ποσοστό των πυροβολημένων πουλιών είναι πολύ μεγαλύτερο από τον Αύγουστο εως τον Φεβρουάριο και ο στόχος των λαθροθήρων είναι απλά τυχαίος - "ότι κάτσει", που λένε.

Όσο και αν υπάρχουν προσπάθειες ελέγχου σήμερα από τους ίδους τους κυνηγετικούς συλλόγους, αυτές έχουν σα κύριο στόχο τα θηρεύσιμα είδη, πολύ σωστά, κατά το "φρόντιζε να έχεις και του χρόνου" της παράδοσης. Όμως για τα μη θηρεύσιμα επικρατεί γενικευμένη άγνοια και αδιαφορία. Και ο χρόνος που θα χρειαστεί για να συνειδητοποιήσουμε την αξία τους και να τα μάθουμε είναι υπερβολικά πολύς, με τους σημερινούς ρυθμούς, ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωση τους στο μέλλον.

Πίνακας παραλαβών αγρίων ζώων στο ΕΚΠΑΖ

Η τάση μείωσης του ποσοστού των πυροβολημέων οφείλεται στο ότι το ΕΚΠΑΖ γίνεται όλο και πιο γνωστό στο ευρύ κοινό, άνοιξε γραφείο-ιατρείο στην Αθήνα & τη Θεσσαλονίκη με αποτέλεσμα να παραλαμβάνει εύκολα πολύ περισσότερα πουλιά (δεκαοχτούρες και σπουργίτια των πόλεων) που έχουν πέσει θύματα αυτοκινήτων ή κατοικιδίων ζώων, έχουν χτυπήσει σε τζαμαρίες ή έχουν πέσει από τις φωλιές τους.

Αυτό φαίνεται εξ'άλλου από την τάση αύξησης του συνολικού αριθμού των παραλαβών, ενώ ο αριθμός τνω πυροβολημένων ζώων παραμένει σχετικά σταθερός με μικρότερο ρυθμό αύξησης. Η αύξηση του ποσοστού των πυροβολημένων κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου μιλάει από μονη της για την κατάσταση.