Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία εκφράζει για ακόμη μία φορά την έντονη αποδοκιμασία της προς την απόφαση του Αν. Υπουργού Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου, με την οποία ρυθμίζεται η άσκηση της θήρας στην Ελληνική Επικράτεια για την κυνηγετική περίοδο 2018-2019 που ξεκινάει σήμερα. Επιπλέον, εκφράζει την αγανάκτησή της για την ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος με την οποία δρομολογεί την αναγνώριση της θήρας ως «εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης» στην Εθνική Στρατηγική για τα Δάση που τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση.

Η ρυθμιστική απόφαση, υπαγορευμένη –και αυτή τη χρονιά– από το κυνηγετικό λόμπι, χαρακτηρίζεται φέτος από την αδιαφορία του ΥΠΕΝ για την προστασία του Τρυγονιού.  Με βάση το Διεθνές Σχέδιο Δράσης [1] για το είδος στο οποίο συμμετείχαν δεκάδες μέλη της ευρωπαϊκής επιστημονικής κοινότητας και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προτάθηκε η προσωρινή απαγόρευση της θήρας του πανευρωπαϊκά, έως ότου αναπτυχθεί και τεθεί σε λειτουργία το μοντέλο για την προσαρμοστική διαχείριση της κάρπωσης (adaptive harvest management). Το ΥΠΕΝ, αντί να αναλάβει τις ευθύνες του, αποφάσισε να πρωτοτυπήσει με το «πυροτέχνημα» της μείωσης της κάρπωσης του Τρυγονιού από 12 άτομα ανά εξόρμηση σε 10. Αποτελεί απορίας άξιο βάσει ποιων δεδομένων και υπολογισμών κατέληξε στην εν λόγω απόφαση.

Η προσωρινή απαγόρευση της θήρας του Τρυγονιού προτάθηκε επειδή οι πληθυσμοί του μειώνονται στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών όπου αναπαράγεται. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN), το Τρυγόνι τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στην Ευρώπη, χαρακτηρίζεται πλέον ως απειλούμενο (Τρωτό) και στην ΕΕ των 28 κατατάσσεται ως «Σχεδόν Απειλούμενο». Παρόλα αυτά, το ΥΠΕΝ θεωρεί πως η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα με τη διατήρηση του είδους εντός συνόρων, καθώς και πως η θήρευση των Τρυγονιών τα οποία διέρχονται από τη χώρα μας κάθε φθινόπωρο, δεν είναι αρκετή για να επηρεάσει τους πληθυσμούς τους στις χώρες από τις οποίες προέρχονται.

Πέρα από το Τρυγόνι, συνεχίζεται η θήρα ειδών όπως η Ψαλίδα, παρόλο που τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία [2], τεκμηριώνουν την έντονη πληθυσμιακή κάμψη του είδους στην Ελλάδα. Σημειώνεται επιπλέον ότι όχι μόνο η Ψαλίδα αλλά και άλλα είδη για τα οποία το ΥΠΕΝ επιτρέπει τη θήρευση, όπως η Σαρσέλα, το Γκισάρι, το Σφυριχτάρι, η Καλημάνα και η Κοκκινότσιχλα έχουν ενταχθεί στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της ΕΕ με την ένδειξη «Τρωτό».

Καμία έκπληξη και ως προς τη διατήρηση του συστήματος των κλιμακωτών ημερομηνιών. Κατά παράβαση της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, το κυνήγι των πουλιών συνεχίζει να μην έχει ενιαία λήξη, ενώ εξακολουθεί να ασκείται πέραν της 31ης Ιανουαρίου κατά την περίοδο που ορισμένα είδη έχουν ήδη ξεκινήσει το μεταναστευτικό τους ταξίδι προς τους τόπους αναπαραγωγής τους. Ορισμένα είδη δε, όπως ο Κότσυφας, έχουν ήδη εισέλθει στην αναπαραγωγική περίοδο. Παράλληλα, η άσκηση του κυνηγιού τον Φεβρουάριο προκαλεί σημαντική όχληση και σε πλήθος άλλων, μη θηρεύσιμων ειδών, που συνυπάρχουν στον ίδιο βιότοπο. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η θήρα για είδη με παρεμφερή εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά (π.χ. Τσίχλες, πάπιες) ενέχει σημαντικό κίνδυνο σύγχυσης κατά την αναγνώριση και ως εκ τούτου πρέπει να λήγει ενιαία προς αποφυγή θανατώσεων μη θηρεύσιμων ειδών. 

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ επέλεξε και φέτος, όπως και τις προηγούμενες χρονιές, να κωφεύσει στις τεκμηριωμένες προτάσεις της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ, με τη μόνη διαφορά ότι έτι περαιτέρω επέλεξε να αγνοήσει και την ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα που παρέθεσε τα δεδομένα τα οποία επιτάσσουν την προσωρινή απαγόρευση της θήρας του Τρυγονιού, ώστε να μην οδηγηθεί το είδος σε πληθυσμιακή κατάρρευση. Άραγε οι κυνηγοί δεν είναι οι ίδιοι μάρτυρες της σημαντικής μείωσης του είδους χρόνο με τον χρόνο;

Σημειώσεις:

1. Στο Διεθνές Σχέδιο Δράσης για το Τρυγόνι προτείνεται η ανάπτυξη ενός μοντέλου για την προσαρμοστική διαχείριση της κάρπωσης για τη θήρα του είδους σε κάθε μεταναστευτική του οδό, με βάση πληθυσμιακά δεδομένα και δεδομένα θήρας. Το μοντέλο αυτό θα προτείνει εθνικές  και τοπικές καρπώσεις και περιόδους άσκησης θήρας.
Το Διεθνές Σχέδιο Δράσης είναι διαθέσιμο στο: https://www.trackingactionplans.org/SAPTT/downloadDocuments/openDocument?idDocument=49

2. Τα δεδομένα για την Ψαλίδα έχουν συγκεντρωθεί στο πλαίσιο των Μεσοχειμωνιάτικων Καταμετρήσεων Υδρόβιων Πουλιών (ΜΕΚΥΠ), οι οποίες αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου προγράμματος (International Waterbird Census) της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International) και σε εθνικό επίπεδο συντονίζει στην Ελλάδα η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Πρόκειται για το μακροβιότερο και παγκοσμίου εμβέλειας πρόγραμμα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας στον κόσμο. Καταγράφονται κυρίως υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών που διαχειμάζουν στους υγροτόπους, αλλά και άλλα είδη που έχουν σχέση με αυτούς αν και ανήκουν σε τελείως διαφορετικές οικογένειες όπως αρπακτικά και θαλασσοπούλια. Τα δεδομένα που συλλέγονται επιτρέπουν την εκτίμηση των τάσεων των πληθυσμών και των μεταβολών που παρουσιάζουν οι υγρότοποι.

 
3. Βάσει νεότερων δεδομένων από το Πρόγραμμα Παρακολούθησης των Κοινών Ειδών, τα οποία συμπεριλήφθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην Εθνική Αναφορά του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος & Αειφόρου Ανάπτυξης με τίτλο «Ελλάδα – Η κατάσταση του περιβάλλοντος 2015 – 2016: Φύση και Βιοποικιλότητα», προκύπτει ότι για την περίοδο 2007-2016, το Τρυγόνι εμφανίζει  στην Ελλάδα μείωση του πληθυσμού του (σελ. 3-27, Πίνακας Α3). Κατή Β. (Εκδ.) (2017). «Ελλάδα – Η κατάσταση του περιβάλλοντος 2015 – 2016: Φύση και Βιοποικιλότητα. Εθνική αναφορά». Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, Αθήνα, 180 σελ. Προσβάσιμο από: https://ekpaa.ypeka.gr/