Το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής είναι μια μάστιγα για πολλά είδη πανίδας και χλωρίδας, αλλά και μια κερδοφόρα επιχείρηση που εξαπλώνεται σε όλο τον πλανήτη. Κάθε χρόνο, ο συνολικός αριθμός των θυμάτων παγκοσμίως ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια φυτά και ζώα, ενώ ο τζίρος από τις παράνομες δραστηριότητες  υπολογίζεται σε περίπου 22 δις δολάρια, καθιστώντας το εμπόριο άγριας ζωής ως το τέταρτο πιο επικερδές παράνομο εμπόριο.

Ορισμένα «διάσημα» είδη εξοντώνονται μαζικά για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση για παράνομα αναμνηστικά. Στην Αφρική, κάθε χρόνο 30.000 ελέφαντες φονεύονται για τους ελεφαντόδοντές τους. Όμως, τα πλοκάμια του παράνομου εμπορίου δεν απλώνονται μόνο στα «διάσημα» είδη (κυρίως τις τίγρεις, τους ελέφαντες και τους ρινόκερους) αλλά και σε είδη όπως οι χελώνες και οι παπαγάλοι, που προορίζονται για κατοικίδια.

Επίσκεψη αξιωματικού του Τελωνείου του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών στον χώρο κατασχέσεων της Βρετανικής τελωνειακής ομάδας CITES του Αεροδρομίου Heathrow. (φωτ. Guy Shorrock/RSPB)

Τι συμβαίνει στην Ευρώπη και την Ελλάδα; Στην πρόσφατη παγκόσμια αστυνομική επιχείρηση COBRA III που διοργανώθηκε με τη συνδρομή της Interpol και της Europol μεταξύ άλλων, κατασχέθηκαν 90 κιλά κοράλλια και περισσότερα από 50 κιλά από μέρη ζώων στην Ισπανία, 50 κιλά ελεφαντόδοντο στη Γαλλία, αλλά και 400 ζωντανές χελώνες στην Αγγλία.

Πρόσφατα καταγράφηκε και το πρώτο περιστατικό παράνομης διακίνησης πουλιών στον Έβρο. Στο τελωνείο των Κήπων, ένα αρπακτικό πουλί βρέθηκε σε αυτοκίνητο που διερχόταν από την Τουρκία στην Ελλάδα με τελικό προορισμό την Αγγλία. Ο ταξιδιώτης κατείχε μια Αετογερακίνα (Buteo rufinus), χωρίς τα απαραίτητα δαχτυλίδια και τα έγγραφα που να αποδεικνύουν τη νόμιμη κατοχή του πουλιού. Η Αετογερακίνα κατασχέθηκε και ο διακινητής τιμωρήθηκε με χρηματικό πρόστιμο και ποινή φυλάκισης με αναστολή.

Προσωπικό του Δασαρχείου Σουφλίου και του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου περιποιείται την Αετογερακίνα που κατασχέθηκε. (φωτ. Φορέας Διαχείρισης ΕΠ Δαδιάς)

Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη γεωγραφική θέση πάνω σε έναν από τους βασικότερους διαδρόμους παράνομης διακίνησης άγριων ειδών προς τη δυτική Ευρώπη και αποτελεί σημαντικό κρίκο στην παράνομη αυτή δραστηριότητα. Περιστατικά παράνομης διακίνησης άγριων ειδών ή τμημάτων τους έχουν καταγραφεί στα σημεία εισόδου-εξόδου της Ελλάδας, ενώ είναι επείγουσα η ανάγκη για ενίσχυση των εργαλείων που έχει στη διάθεσή του το προσωπικό των συνόρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Γι’ αυτό το WWF Ελλάς και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία πραγματοποίησαν εκπαιδευτικά σεμινάρια σε τελωνειακούς υπαλλήλους και αστυνομικούς που εργάζονται σε τελωνεία και συνοριακούς σταθμούς στη Θράκη, την Ήπειρο τη Μακεδονία και την Αττική, για την πρόληψη και τον εντοπισμό εγκλημάτων κατά της άγριας ζωής. Προχώρησαν επίσης στην έκδοση ειδικού οδηγού αναγνώρισης ορνιθοπανίδας, που διατέθηκε σε τελωνεία και τις λοιπές αρμόδιες αρχές, όπως συνοριακούς σταθμούς κτηνιατρικού ελέγχου.

Στόχος της έκδοσης είναι να βοηθήσει ουσιαστικά στον έλεγχο της νομιμότητας των εισερχόμενων και εξερχόμενων φορτίων. Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει οδηγό αναγνώρισης ορνιθοπανίδας, σύντομη περιγραφή της διεθνούς και ελληνικής νομοθεσίας για το εμπόριο σπάνιων ειδών και περιγραφή των πιο κοινών τρόπων και τεχνικών που χρησιμοποιούνται για την απόκρυψη και τη μεταφορά των ζώων. Ακόμα, δίνει πρακτικές συμβουλές για την άμεση αντιμετώπιση των περιστατικών.

Ελπίζουμε έτσι να στηριχθεί η δυνατότητα των ελληνικών αρχών να ανταποκριθούν σε μια απειλή που αφορά στην πανίδα του πλανήτη, αλλά και συγκεκριμένα απειλούμενα ελληνικά είδη, όπως ο γύπας Ασπροπάρης, που βρίσκονται ήδη στο χείλος της εξαφάνισης.

«Αν σκεφτούμε ότι το κέρατο ενός ρινόκερου που σκοτώνεται στην Αφρική φτάνει σε λιγότερο από 48 ώρες στις αγορές της Ασίας, καταλαβαίνουμε ότι το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων αποτελεί μια παγκόσμια αλυσίδα. Για να σπάσει, κάθε χώρα πρέπει να αναλάβει τη δράση που της αναλογεί. Στην Ελλάδα, έχουμε είδη, όπως ο Ασπροπάρης, που γνωρίζουμε ότι σε άλλες χώρες αποτελούν στόχο του παράνομου εμπορίου», δήλωσε ο Άλκης Καφετζής ερευνητής του WWF Ελλάς.

«Για πολλά χρόνια, το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων δεν λαμβανόταν σοβαρά υπόψη διεθνώς, με αποτέλεσμα τόσο οι ποινές όσο και τα μέσα ανίχνευσής του να είναι ελάχιστα. Τα δεδομένα όμως έχουν αλλάξει, καθώς πια συγκαταλέγεται σε ένα από τα μεγαλύτερα παράνομα κυκλώματα, μετά τα ναρκωτικά και την εμπορία ανθρώπων (trafficking). Ελπίζουμε τα εργαλεία που προσφέραμε να βοηθήσουν τους Έλληνες τελωνειακούς υπαλλήλους στο δύσκολο έργο της αντιμετώπισης αυτού του εγκλήματος», δήλωσε η Victoria Saravia, Συντονίστρια του Προγράμματος LIFE+ για τον Ασπροπάρη, για την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

Ο ειδικός οδηγός αναγνώρισης ορνιθοπανίδας είναι διαθέσιμος ηλεκτρονικά στη διεύθυνση:
https://lifeneophron.eu/gr/materials-view/50.html

Οι δράσεις αντιμετώπισης του παράνομου εμπορίου άγριας πανίδας στην  Ελλάδα πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE+ “Επείγοντα μέτρα για την εξασφάλιση της επιβίωσης του Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) στη Βουλγαρία και την Ελλάδα”, LIFE10 NAT/BG/000152) με τη συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συγχρηματοδότηση του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία:
Ρούλα Τρίγκου, Συντονίστρια Ενημέρωσης Δράσεων Διατήρησης
Τηλ.: 210 8228704 εσωτ.118, rtrigou@ornithologiki.gr

WWF Ελλάς:
Ιάσονας Κάντας, Υπεύθυνος Γραφείου Τύπου
Τηλ.: 210 33 14 893, κιν: 697 185 9632, i.kantas@wwf.gr