Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ελληνικής υπαίθρου την άνοιξη, είναι οι αναπαραγωγικές φωνές των αρσενικών τσιχλονιών. Καθισμένα συνήθως στις κορυφές θάμνων και μικρών δέντρων αρχίζουν από νωρίς το πρωί ένα τραγούδι απαράμιλλο, γαργαριστό και συνεχές που αναλόγως το είδος, διαφοροποιείται σε χρόνο και λαρυγγισμούς.

Τα τσιχλόνια της Ευρώπης είναι ωδικά πουλιά που τρέφονται με σπόρους και έχουν κοντό ράμφος, χοντρό στη βάση. Τα αρσενικά, σε σχέση με τα θηλυκά, διακρίνονται από τα ζωηρότερα χρώματα ή από τα χαρακτηριστικά σχήματα στο κεφάλι.

Τα συναντάμε σε όλη την Ελλάδα, από το ύψος της θάλασσας μέχρι τα 1800μ, με πιο διαδεδομένο από όλα τον Τσιφτά.

Ο βιότοπος που προτιμούν αποτελείται κυρίως από ένα μωσαϊκό αγροτικών οικοσυστημάτων, με καλλιέργειες και φυτοφράκτες, λιβάδια με διάσπαρτους θάμνους και δεντρολίβαδα. Φωλιάζουν σε δέντρα, θάμνους, στο έδαφος ή σε ρωγμές του εδάφους ή των βράχων.

Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 14 είδη Τσιχλονιών, από τα οποία, το Χρυσοτσίσλονο (Emberiza citrinella), το Σιρλοτσίχλονο (Emeriza cirlus), το Βουνοτσίχλονο (Emberiza cia), το Καλαμοτσίχλονο (Emberiza schoeniclus) και τον Τσιφτά (Emberiza calandra), τα συναντάμε καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου στην Ελλάδα. Για κάποια από τα παραπάνω είδη, έχουν καταγραφεί και αρκετά υποείδη που έρχονται από την βόρεια Ευρώπη ή την Ευρασία ως χειμωνιάτικοι επισκέπτες.

Για ένα από αυτά, για το Καλαμοτσίχλονο, υπάρχει η ιδιαιτερότητα ότι ως μόνιμο στην Ελλάδα έχει καταγραφεί το υποείδος του, Emberiza schoeniclus reiseri, ενώ συναντάμε ως διαχειμάζων το είδος το E.s. schoeniclus.

Το Βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana), το Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia), το Σμυρνοτσίχλονο (Emberiza cineracea) και ο Αμπελουργός (Emberiza melanocephala) εμφανίζονται στην Ελλάδα τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες προερχόμενα από την Αφρική και την Ασία για να φωλιάσουν. Και τέλος, το Ελατοτσίχλονο (Emberiza leucocephala), το Βαλτοτσίχλονο (Emberiza rustica), το Νανοτσίχλονο (Emberiza pusilla), το Χιονοτσίχλονο (Plectrophenax nivalis) και το Σημυδοτσίχλονο (Emberiza aureola) εμφανίζονται στην Ελλάδα τυχαία και ακανόνιστα, προερχόμενα κυρίως από την Ασία.

1) Χρυσοτσίχλονο (Emberiza citrinella) Είδος με σχετικά περιορισμένη εξάπλωση. Το συναντάμε κατά μήκος της οροσειράς της Πίνδου μέχρι και τον Παρνασσό, από το Καϊμακτσαλάν μέχρι και την Τζένα και στην οροσειρά της Ροδόπης. Την περίοδο της αναπαραγωγής το συναντάμε σε μεγάλα ανοίγματα του δάσους (πεύκης και δρυός) με διάσπαρτα δέντρα και βράχια και σε ορεινά λιβάδια. Τον χειμώνα μετακινείται σε χαμηλότερα υψόμετρα, σε καλλιέργειες, κοντά στις ακτές και γενικά σε ανοιχτές περιοχές. Εκείνη την περίοδο το συναντάμε σε κοπάδια, πολλές φορές μάλιστα μαζί με άλλα σποροφάγα είδη πουλιών.
2) Σιρλοτσίχλονο (Emberiza cirlus) Ένα από τα πιο κοινά είδη τσιχλονιών της Ελλάδας. Έχει ευρεία κατανομή, το συναντάμε σε όλη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και σε ένα μεγάλο μέρος της νησιωτικής. Αναπαράγεται από το ύψος της θάλασσας μέχρι και τα 1500μ., συνήθως όμως σε μεσαία υψόμετρα, σε περιοχές με μικρούς αγρούς ή βραχώδη βοσκοτόπια με σκόρπια δέντρα και θάμνους. Φωλιάζει χαμηλά σε φράκτες. Λιγότερο συχνά σε πυκνή βλάστηση, ελαιώνες και γενικά σε εντατικές δενδρώδεις καλλιέργειες (οπωρώνες). Τον χειμώνα το συναντάμε σε χαμηλά υψόμετρα σε περιοχές με ψηλούς φράκτες και δέντρα που περιβάλλουν καλλιεργούμενους αγρούς η χέρσες εκτάσεις, σε μικτά κοπάδια με άλλα σποροφάγα είδη όπως με Τσιφτάδες, Σταρήθρες ή Σπίνους.
3) Βουνοτσίχλονο (Emberiza cia) Το Βουνοτσίχλονο αναπαράγεται σε όλη σχεδόν την ηπειρωτική ορεινή Ελλάδα (οροσειρά της Πίνδου μέχρι και Παρνασσό, Δυτική Μακεδονία, Χαλκιδική, Παγγαίο, οροσειρά της Ροδόπης, και βουνά του Έβρου). Επίσης, σε όλα τα μεγάλα βουνά της Πελοποννήσου, ενώ υπάρχουν μαρτυρίες για την παρουσία του είδους στην Κεφαλλονιά και στην Κέρκυρα. Την περίοδο της αναπαραγωγής συνήθως το βλέπουμε μέχρι και πάνω από τα όρια τους δάσους, στα 2000μ. ύψος, σε ορεινά λιβάδια, ανοιχτές δασώδεις εκτάσεις και σε βραχώδεις περιοχές με σκόρπια δέντρα. Κελαηδά από τις κορυφές μικρών δέντρων και υψηλών θάμνων όπως και τα άλλα ελληνικά Τσιχλόνια. Φωλιάζει στο έδαφος ή λίγο πάνω από αυτό. Τον χειμώνα συχνά στο ύψος της θάλασσας, σε καλλιέργειες με σκόρπια δέντρα, αμπέλια ή εγκαταλελειμμένους αγρούς.
4) Καλαμοτσίχλονο (Emberiza schoeniclus reiseri) Το Καλαμοτσίχλονο, αν και τον χειμώνα μπορούμε αν το δούμε σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, αναπαράγεται σε πολύ περιορισμένες περιοχές στα βόρεια κυρίως της χώρας. Φωλιάζει στη δυτική Μακεδονία στα Δέλτα: Αλιάκμονα - Αξιού - Γαλλικού, Νέστου και Έβρου και στις λίμνες Βόλβη, Λαγκαδά και Μητρικού. Στην Ελλάδα φωλιάζει το υποείδος Emberiza schoeniclus reiseri, που διαφοροποιείται σε σχέση με τα άλλα Τσιχλόνια, στη μορφή της μύτης του, που είναι κοντή και χοντρή όπως του Κοκκοθραύστη. Το συναντάμε κυρίως σε καλαμιώνες. ενώ τον χειμώνα μπορεί να το δούμε νοτιότερα και σε καλλιέργειες μαζί με άλλα τσιχλόνια ή άλλα σποροφάγα είδη. Στην Ελλάδα τον χειμώνα παρατηρούνται και άλλα υποείδη Καλαμοτσίχλονου όπως το E.s. schoeniclus, το E.s. intermedia, ή E.s. stresemani και το E.s. ukraine.
5) Τσιφτάς (Emberiza calandra) Το πιο κοινό και πιο πολυπληθές είδος τσιχλονιού στην Ελλάδα. Το συναντάμε παντού στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα. Κυρίως το βλέπουμε σε ανοικτές εκτάσεις με σκόρπια δέντρα και θάμνους, σε διαφόρων τύπων καλλιέργειες (αμπελώνες, σταροχώραφα, καλαμποκοχώραφα), σε βοσκοτόπια αλλά και σε λιβάδια που συνορεύουν με υγρότοπους, από το ύψος της θάλασσας μέχρι τα 1600μ. Κάθεται σε πασσάλους και καλώδια όπου κελαηδά. Φωλιάζει σε υψηλά χόρτα, κάτω απο γαϊδουράγκαθα και στη βάση αγκαθωτών θάμνων.
6) Βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana) Κοινό είδος σε ένα μεγάλο μέρος της Ελλάδας. Φωλιάζει στην Κρήτη και πιθανώς, στη Σαμοθράκη. Παλιότερες πληροφορίες μιλούσαν για αναπαραγωγή στα νησιά Κέρκυρα, Νάξο, Ζάκυνθο, Ρόδο και Χίο, όμως τα τελευταία χρονιά δεν υπάρχουν κάποια δεδομένα από αυτά τα νησιά. Είναι είδος το οποίο το συναντάμε κυρίως σε υψηλά υψόμετρα πάνω από το δασοόρια πολλές φορές μέχρι και τα 2000μ. Στη βόρεια Ελλάδα το συναντάμε και σε χαμηλότερα υψόμετρα, αλλά κυρίως ανάμεσα στα 400-1000μ., σε ανοιχτά εδάφη πλούσια σε θάμνους και δέντρα, ιδίως σε καλλιεργούμενα μέρη, συνήθως σε αγροτικού δρόμους με σκόρπια δέντρα. Φωλιάζει κρυμμένος στο έδαφος ή λίγο πιο πάνω από αυτό, στα σπαρτά ή ανάμεσα στα χόρτα.
7) Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia) Το Φρυγανοτσίχλονο είναι ένα μεσογειακό ενδημικό τσιχλόνι με περιορισμένη εξάπλωση στα Βαλκάνια. Στην Ελλάδα το συναντάμε κυρίως στα νότια, στις ακτές της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, στη Χαλκιδική και σε όλη σχεδόν τη νησιωτική Ελλάδα, εκτός από την Κρήτη και την Κάρπαθο που τον χώρο τον καταλαμβάνει το Βλαχοτσίχλονο. Σχετικά με την Κρήτη υπάρχουν κάποιες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για την παρουσία του είδους στις νότιες ακτές. Χαρακτηριστικό είδος των περιοχών με φρύγανα, χαμηλή μακία και βράχια, που το συναντάμε από το ύψος της θάλασσας μέχρι τα 1000μ. Φωλιάζει στο έδαφος σε περιοχές με αραιή υποτυπώδη βλάστηση.
8) Σμυρνοτσίχλονο (Emberiza cineracea) Το τσιχλόνι με την μικρότερη κατανομή στην Ελλάδα. Το Σμυρνοτσίχλονο το συναντάμε μόνο στη δυτική Λέσβο, στη βόρεια Χίο και στη Σκύρο. Ξεχειμωνιάζει στις νότιες ακτές της Ερυθράς Θάλασσας. Προτιμά ξηρές περιοχές με χαμηλή βλάστηση, φρύγανα και βραχώδεις ανοικτές περιοχές.
9) Αμπελουργός (Emberiza melanocephala) Ένας καλοκαιρινός επισκέπτης από την Ινδία. Είναι το πιο κοινό από τα τσιχλόνια στις αγροτικές περιοχές σε όλη σχεδόν την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα. Το συναντάμε σε διαφόρων μορφών καλλιέργειες, όπως ελαιώνες, σταροχώραφα, αμπελώνες, αλλά και σε ανοιχτές περιοχές με διάσπαρτα δέντρα και θάμνους. Το ακούμε να κελαηδά καθισμένο στις κορυφές δέντρων αλλά και στα καλώδια ηλεκτρικών στύλων. Φωλιάζει σε χαμηλή βλάστηση.
10) Ελατοτσίχλονο (Emberiza leucocephalos) Ένα ασιατικό είδος που έχει καταγραφεί αρκετές φορές στον ευρωπαϊκό χώρο. Στην Ασία το συναντάμε από τα Ουράλια Όρη και ανατολικά μέχρι τα βουνά της θάλασσας του Oknotsk και νότια ως την χερσόνησο Sakhalin, κατά μήκος δηλαδή της Σιβηριανής Τάϊγκας. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί 4 φορές (Επιτροπή Σπάνιων Ειδών).
11) Βαλτοτσίχλονο (Emberiza rustica) Το Βαλτοτσίχλονο αναπαράγεται στη ζώνη της Τάϊγκας, από τη Νορβηγία μέχρι και τη χερσόνησο Kamchatka στη Σιβηρία. Νότια φτάνει μέχρι τη λίμνη Βαϊκάλη. Ξεχειμωνιάζει στην Ιαπωνία, την Κορέα και την Κίνα. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί 4 φορές (Επιτροπή Σπάνιων Ειδών).
12) Νανοτσίχλονο (Emberiza pusilla) Το Νανοτσίχλονο απαντιέται από τη βόρεια Σκανδιναβία και βόρεια Ρωσία μέχρι και τη Σιβηρία στα όρια της Τάϊγκας με την Τούνδρα,. Η εξάπλωση του νότια φτάνει μέχρι την Λίμνη Βαϊκάλη. Ξεχειμωνιάζει από το ανατολικό Νεπάλ και την βορειοανατολική Ινδία μέχρι το Βιετνάμ και την νότια Κίνα. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί 2 φορές (Επιτροπή Σπανίων Ειδών)
13) Σημυδοτσίχλονο (Emberiza aureola) Το Σημυδοτσίχλονο είναι είδος με ευρεία εξάπλωση στην Ασία. Η κατανομή του ξεκινά από την Φιλανδία και καταλαμβάνει όλη την Τάϊγκα και φτάνει στα ανατολικά στις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού, περιλαμβάνοντας τις χερσονήσους Sakhalin και Kamchatka, τις νησίδες Kuril και το νησί Hokkaido της Ιαπωνίας. Ξεχειμωνιάζει από το κεντρικό Νεπάλ μέχρι τον βορειοανατολική Κίνα και τη χερσόνησο της Ινδοκίνας και της Ταϊλάνδη. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί 4 φορές (Επιτροπή Σπανίων Ειδών)
14) Χιονοτσίχλονο (Plectrophenax nivalis) Το Χιονοτσίχλονο είναι είδος που αναπαράγεται στην βόρεια Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα στην Σκανδιναβία. Κατά την διάρκεια του χειμώνα ή σε μετακίνηση μπορούμε να το βρούμε σε τελείως διαφορετικά περιβάλλοντα όπως πρόσφατα (Απριλιος ‘09) στον παράκτιο υγρότοπο Τιγκάκι, της Κω. Αναπαράγεται κατά μήκος του Αρκτικού Κύκλου με νοτιότερη εξάπλωση της χερσόνησο Kamchatka και τα νησιά της θάλασσας Bering. Η εξάπλωση του τον χειμώνα ξεκινά από τα βουνά της Κεντρικής Ευρώπης και τις δυτικές ακτές της περνά πάνω από τις μεγάλες οροσειρές της Κεντρικής Ασίας καταλήγει στον Ειρηνικό Ωκεανό. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί 3 φορές (Επιτροπή Σπανίων Ειδών)

Τσιχλόνια: Βιβλιογραφία για

• Peterson R., Mountfort G., Hollom PAD., Huxley J., Κανέλλης & Βauer W. 1981
  Τα Πουλιά της Ελλάδας και της Ευρώπης
  ΧΡΥΣΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Αθήνα
  
   
• Handrinos G., & Akriotis T. 1997
  The Birds of Greece
  HELM C/A&C BLACK,
  London
  
   
• Byers C., Olson U., & Curson J. 1995
  Buntings and Sparrows A guide to the buntings and North American Sparrows
  PICA PRESS, Sussex